Về vấn đề này, Bộ Tài chính cho biết, Luật Thuế thu nhập cá nhân số 04/2007/QH12 quy định cá nhân có thu nhập từ chuyển nhượng BĐS nộp thuế theo mức thuế suất 25% trên thu nhập (giá chuyển nhượng trừ giá mua và các chi phí liên quan). Trường hợp không xác định được giá mua và các chi phí liên quan thì nộp thuế theo thuế suất 2% trên giá chuyển nhượng. Tuy nhiên, thực tế thực hiện đã gặp rất nhiều vướng mắc, như không có căn cứ để xác định giá mua và các chi phí liên quan của hoạt động chuyển nhượng BĐS; đặc biệt là đối với BĐS hình thành từ lâu không có hồ sơ, căn cứ chứng minh giá vốn; hay BĐS được cho, tặng, thừa kế; việc chuyển nhượng giữa các cá nhân bằng tiền mặt khó kiểm soát. Cá biệt, có trường hợp nộp thuế theo thuế suất 2% sau đó khai điều chỉnh lại theo thuế suất 25% để hoàn thuế hoặc cơ quan thuế yêu cầu cá nhân khai lại theo thuế suất 25% để truy thu thuế gây khiếu kiện.

Từ ngày 1/1/2015, Luật số 71/2014/QH13 sửa đổi, bổ sung một số điều tại các luật về thuế quy định cá nhân chuyển nhượng BĐS nộp thuế 2% trên giá chuyển nhượng bất động sản. "Việc quy định một phương pháp tính thuế đảm bảo minh bạch về chính sách, tránh vướng mắc trong thực hiện và cải cách thủ tục hành chính" - Bộ Tài chính nhấn mạnh trong văn bản giải đáp về kiến nghị của HoREA.

Cần nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng

Theo Luật sư Trần Thanh Tùng - Giám đốc Công ty Luật ICC Việt Nam, hệ thống chính sách thuế, phí và lệ phí đối với BĐS hiện hành được ban hành khá đầy đủ. Các chính sách thu này đã bao quát quá trình hình thành, sở hữu, sử dụng và chuyển nhượng BĐS. Theo tôi, thủ phạm chính của những cơn "sốt đất" tăng giá là do tung tin đồn thổi, làm giá, trục lợi bất chính, cùng với đó là tình trạng chưa minh bạch các dự án, quy hoạch đất đai ở địa phương, chứ không hẳn do chính sách thuế.

Giám đốc Công ty Luật ICC Việt Nam cũng nhận định, để góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về BĐS thì việc nghiên cứu, hoàn thiện các chính sách thuế liên quan là cần thiết. Tuy nhiên, đây là lĩnh vực có tác động lớn, nhiều nội dung mang tính kỹ thuật đòi hỏi sự tham gia của nhiều bộ, ngành địa phương, vì vậy, cần phải được nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng trước khi trình cấp có thẩm quyền ban hành vào thời điểm thích hợp để đảm bảo tính khả thi, tính đồng thuận cao, góp phần hạn chế đầu cơ BĐS.

Liên quan đến vấn đề này, các chuyên gia đã nhiều lần cảnh báo, chỉ mấy năm nữa, NSNN sẽ hụt thu nghiêm trọng vì khoản thu từ đất đai giảm mạnh. Đơn cử, TS Nguyễn Ngọc Tuyến - nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính (Bộ Tài chính) nhiều lần chia sẻ rằng, ông cảm thấy tiếc khi Chính phủ đã 2 lần trình Quốc hội Luật Thuế tài sản, nhưng cuối cùng vẫn chưa được thông qua. Do vậy, vị chuyên gia kiến nghị cần phải sớm thông qua Luật Thuế tài sản để bảo đảm sự công bằng theo đúng nguyên tắc người giàu, sở hữu nhiều nhà đất có trách nhiệm, nghĩa vụ đóng góp lớn hơn vào NSNN và để tránh lãng phí đất đai.

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính đang tiếp tục nghiên cứu, tổng hợp kinh nghiệm quốc tế, xác định những vướng mắc, bất cập trong quá trình triển khai thi hành các luật thuế liên quan đến BĐS. Sau đó sẽ báo cáo Chính phủ, trình Quốc hội vào thời điểm thích hợp gắn với việc xây dựng và tổ chức thực hiện Chiến lược cải cách hệ thống thuế giai đoạn 2021 - 2030.