Bệnh nhân nam B.S (52 tuổi, ngụ tại Hóc Môn), nhập viện cấp cứu lúc 22 giờ 36 phút ngày 17/10/2022 tại Khoa Tim mạch Can thiệp Bệnh viện Nhân dân Gia Định do đau ngực dữ dội, bệnh nhân được chụp mạch vành ngày 21/10/2022 và chẩn đoán nhồi máu cơ tim do tắc hoàn toàn động mạch vành phải, hai nhánh chính còn lại hẹp khít từ 90-95%.

Vị trí tim của bệnh nhân bị vỡ

Bệnh nhân có chỉ định mổ bắc cầu nối động mạch chủ-vành và được chuyển đến khoa Phẫu thuật Tim ngày 24/10/2022 trong tình trạng đau ngực nhẹ, suy tim, tăng huyết áp, đái tháo đường, mắc bệnh thận mãn, gout và suy van tĩnh mạch chi dưới nhưng huyết động vẫn ổn trong quá trình làm xét nghiệm chuẩn bị phẫu thuật.

Nhận định đây là bệnh nhân nặng, tuy còn trẻ, nhưng hẹp và tắc nhiều nhánh chính động mạch vành, mắc một số bệnh nền và có thể nhồi máu cơ tim tái phát.

Do vậy, bệnh nhân được điều trị suy tim tối ưu sau nhồi máu để có thể phẫu thuật tái tưới máu cơ tim càng sớm càng tốt. Bệnh nhân được phẫu thuật ngày 02/11/2022, quá trình gây mê diễn ra khá thuận lợi, huyết động ổn, nhưng khi vừa kết thúc công đoạn lấy một đoạn tĩnh mạch dưới chân để làm cầu nối thì đột nhiên huyết áp tụt nhanh và bệnh nhân ngưng tim. Xoa bóp tim ngoài lồng ngực được tiến hành ngay kèm tiêm adrenaline, một vài phút trôi qua nhưng tim không đáp ứng.

TS.BS Bùi Minh Thành - Trưởng khoa Phẫu thuật Tim cho biết : “Với kinh nghiệm cấp cứu các ca bệnh trước đây, chúng tôi quyết định mở ngực ngay bằng cưa xương ức, mở màng ngoài tim để có thể xoa bóp tim trực tiếp sẽ hiệu quả hơn (lúc tiệm cận tim ngưng, giãn lớn kèm rất nhiều máu trong khoang màng tim) cùng đồng thời thực hiện các mũi khâu trên động mạch chủ và trên tim để khởi động tuần hoàn ngoài cơ thể nhanh nhất có thể, may ra mới cứu vãn tình thế thiếu máu não và các tạng trong cơ thể (thận, gan, ruột…).

Sau khi chạy tuần hoàn ngoài cơ thể, tim rung thất, sốc điện trực tiếp, tim đập về nhịp bộ nối chậm kèm rung nhĩ, đồng tử giãn 4mm không đáp ứng ánh sáng, hạ thân nhiệt và chườm lạnh đã được áp dụng. Tình thế "ngàn cân treo sợi tóc", chúng tôi không từ bỏ nỗ lực cứu mạng bệnh nhân.

Hiện tại tình hình sức khỏe của bệnh nhân tạm ổn

Trong khi đang suy tính việc lấy động mạch ngực trong để bắc cầu nối rất khó thực hiện khi đã đặt dụng cụ banh ngực, nên đành phải quay lại lấy tĩnh mạch để bắc cầu nối mạch vành, thì nhận thấy máu vẫn dâng lên rất nhiều trong khoang màng ngoài tim mà ống hút chính vẫn không hút hết, kiểm tra mặt sau dưới thành tâm thất phải của tim thấy vỡ một đường khoảng 2,5cm trên một nền cơ tim nhồi máu bầm tím và máu phun rất nhiều. Chúng tôi đã tiến hành khâu đóng chỗ vỡ tim (theo kỹ thuật Batista) và đồng thời tiến hành bắc ba cầu nối chủ- vành trên các động mạch vành bị tắc và hẹp khít để tái tưới máu cơ tim.

Sau khi bắc cầu mạch vành, tim vẫn không đập lại, tiến hành dẫn nhịp tim bằng máy tạo nhịp và xoa bóp tim liên tục kèm vận mạch liều cao, sau 12-15 phút tim đập trở lại, tiếp tục hỗ trợ tim trong hơn một giờ, huyết động ổn định dần và cai ngừng tuần hoàn ngoài cơ thể, tim tự đập hoàn toàn.”

Sau 16 tiếng hồi sức, bệnh nhân tỉnh dần với các cơn co giật cục bộ ở mặt, ngực và tứ chi, đồng tử thu nhỏ dần, sau mổ 36 giờ bệnh nhân được rút nội khí quản, tự thở, vận động tay chân được và trí nhớ phục hồi dần.

Nhồi máu cơ tim gây biến chứng vỡ tim gặp từ 5 -10% trường hợp nhồi máu cơ tim cấp thường xảy ra trong khoảng hai tuần sau nhồi máu và thông thường gây đột tử. TS.BS Bùi Minh Thành chia sẻ: “Thật sự là tôi chưa nghĩ đến trường hợp vỡ tim này khi đã mở ngực và tiệm cận quả tim. Tình huống này xảy ra bất ngờ trong phòng mổ cũng là yếu tố may mắn mới có thể cứu mạng được bệnh nhân. Hy vọng sau khi bệnh nhân được bắc cầu mạch vành tái tưới máu toàn bộ tim, sẽ giúp giảm thiểu tối đa nguy cơ vỡ tim ở các vị trí nhồi máu đã có trước đây”

Hiện tại tình hình sức khỏe bệnh nhân tạm ổn. Sau khi tiếp tục hồi sức, chăm sóc và điều trị tích cực sau mổ, bệnh nhân sẽ được xuất viện trong một vài ngày tới.