Mệt mỏi bất thường

Mệt mỏi là một triệu chứng rất phổ biến của thiếu sắt. Điều này là do cơ thể chúng ta thiếu sắt để sản xuất một loại protein gọi là hemoglobin trong các tế bào hồng cầu, có nhiệm vụ vận chuyển oxy từ phổi đến các bộ phận khác của cơ thể. Khi cơ thể chúng ta thiếu hemoglobin, lượng oxy đến các cơ bắp và các mô thiếu hụt dẫn đến cơ thể mệt mỏi. Mệt mỏi được coi là biểu hiện rất bình thường trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta.

Vì vậy đôi khi có thể khó phân biệt mệt mỏi bình thường với triệu chứng thiếu sắt. Hãy kiểm tra sức khoẻ nếu thấy mệt mỏi kéo dài, luôn trong tình trạng không đủ năng lượng, khó tập trung và năng suất làm việc thấp hơn.

Ảnh minh họa. (Nguồn ảnh: Internet)

Chảy máu kinh nguyệt nặng

Theo Đại học College London (UCL), một số nghiên cứu ước tính rằng có tới 90% trẻ em gái và phụ nữ bị chảy máu kinh nguyệt nặng cũng bị thiếu sắt. Điều này là do kinh nguyệt nhiều có thể gây mất máu, làm cạn kiệt lượng sắt trong cơ thể theo thời gian.

Một nghiên cứu năm 2023 được công bố trên Tạp chí Sản phụ khoa Hoa Kỳ cho biết: "Đối với phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, triệu chứng chảy máu kinh nguyệt nhiều rất phổ biến và là nguyên nhân chính gây ra tình trạng thiếu sắt và biểu hiện nghiêm trọng nhất của nó là thiếu máu do thiếu sắt". Các nhà nghiên cứu lưu ý rằng, đôi khi tình trạng thiếu sắt không được điều trị ở nhóm dân số này…

Cảm giác thèm ăn những thứ kỳ lạ

Trong một số trường hợp, những người không nhận đủ chất sắt sẽ có cảm giác thèm ăn kỳ lạ. Số lượng tế bào hồng cầu thấp có thể gây thêm căng thẳng cho một số cơ quan, chẳng hạn như tim. Lúc này tim phải bơm mạnh và nhanh hơn để bù đắp cho số lượng hồng cầu thấp hơn. Ngoài ra, các tế bào hồng cầu được sản xuất trong người có lượng sắt thấp sẽ nhỏ hơn và kém chức năng hơn, so với các tế bào hồng cầu được sản xuất ở người có đủ lượng chất sắt.

Kết quả là, cơ thể có thể rơi vào trạng thái ‘tuyệt vọng’, khiến mọi người phải cố gắng tìm kiếm sắt từ những nguồn kỳ lạ. Điều này dẫn đến chứng Pica (chứng thèm những món ăn phi truyền thống như nước đá và bụi bẩn…). Đây thường là một dấu hiệu cảnh báo bện nên đi xét nghiệm máu.

Mặc dù nguyên nhân chính xác của chứng Pica vẫn chưa được hiểu rõ nhưng nó thường liên quan đến sự thiếu hụt dinh dưỡng, bao gồm cả lượng sắt thấp.

Chóng mặt và nhức đầu

Thiếu sắt cũng có thể gây đau đầu hoặc đau nửa đầu. Nguyên nhân là do lượng oxy lên não không đủ khiến các mạch máu bị phình ra, gây áp lực dẫn đến tình trạng đó. Ngoài ra, những người bị thiếu sắt có thể bị hoa mắt và chóng mặt. Chóng mặt bắt nguồn từ việc não thiếu oxy hoặc có thể bắt nguồn từ huyết áp thấp do tim và mạch máu cung cấp oxy kém.

Có một số nguyên nhân khiến tình trạng thiếu sắt có thể dẫn đến các triệu chứng về thần kinh hoặc nhận thức. Bạn có thể bị đau đầu, khó tập trung và chóng mặt. Ở trẻ em, thiếu máu có thể dẫn đến suy giảm nhận thức không thể phục hồi và khó học tập…

Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là những triệu chứng này có thể do nhiều tình trạng bệnh lý tiềm ẩn khác gây ra. Bác sĩ có thể giúp bạn xác định xem chúng có phải là kết quả của tình trạng thiếu sắt hay nguyên nhân khác hay không.

Nhận thấy những thay đổi trên da, móng tay và tóc

Một dấu hiệu đáng chú ý khác là da và móng tay nhợt nhạt. Khi nồng độ sắt thấp, cơ thể sẽ ưu tiên cung cấp oxy đến các cơ quan quan trọng, dẫn đến lưu lượng máu đến da giảm, dẫn đến nước da nhợt nhạt, móng tay giòn, dễ gãy.

Một số người bị thiếu máu do thiếu sắt có thể bị phát ban ngứa trên da. Da có thể trở nên đỏ và đau khi gãi… Theo Hiệp hội Huyết học Hoa Kỳ, móng tay giòn và rụng tóc cũng được coi là triệu chứng của bệnh thiếu máu do thiếu sắt.

Nhịp tim nhanh hoặc không đều

Nhịp tim nhanh hoặc không đều cũng có thể là dấu hiệu cho thấy bạn không nhận đủ chất sắt. Thiếu máu trầm trọng có thể làm suy giảm nhịp tim và thậm chí gây ra cơn đau tim. Điều này có thể xảy ra trong những trường hợp thiếu máu thiếu sắt nghiêm trọng vì "tim của bạn phải bơm nhiều máu hơn để bù đắp lượng oxy thiếu hụt trong máu khi bạn bị thiếu máu... có thể dẫn đến tim to hoặc suy tim.

Ù tai

Nồng độ sắt thấp có liên quan đến chứng ù tai dạng mạch, khiến bạn nghe thấy âm thanh "vù vù" trong tai trùng với nhịp đập của mạch. Nếu bạn nhận thấy triệu chứng này, đừng cố gắng điều trị tại nhà bằng cách chỉ tăng lượng sắt. Chứng ù tai dạng mạch phải được đi khám ngay lập tức vì nó có thể là dấu hiệu của một bệnh tim nghiêm trọng.

Khó thở hoặc đau ngực khi tập thể dục

Khó thở hoặc đau ngực trong hoặc sau khi tập thể dục có thể là dấu hiệu của bệnh tim nghiêm trọng, vì vậy điều quan trọng là phải tìm kiếm sự trợ giúp y tế ngay lập tức, nếu bạn gặp phải một loạt triệu chứng nghiêm trọng hoặc kéo dài. Tuy nhiên, sau khi loại trừ các tình trạng nghiêm trọng hơn, bác sĩ có thể kiểm tra hàm lượng sắt của bạn để xác định xem chúng có ở mức thấp hay không.

Khó thở, đặc biệt là khi hoạt động thể chất, là một triệu chứng phổ biến của tình trạng thiếu sắt. Nếu không có đủ chất sắt để hỗ trợ vận chuyển oxy, cơ thể phải vật lộn để đáp ứng nhu cầu oxy ngày càng tăng trong khi tập thể dục, dẫn đến khó thở.

Nếu bạn nghi ngờ mình không nhận đủ chất sắt, hãy theo dõi các triệu chứng và chia sẻ mối lo ngại của bạn với bác sĩ. Họ có thể khuyên bạn nên tăng lượng chất sắt trong chế độ ăn uống hoặc uống chất bổ sung sắt. Điều quan trọng là phải điều trị bất kỳ tình trạng tiềm ẩn nào gây ra tình trạng thiếu chất sắt ngay từ đầu.

Nên làm gì để không bị thiếu máu thiếu sắt?

Để có thể duy trì được sự cân bằng sắt trong cơ thể, bạn phải cân đối được lượng sắt đã được hấp thụ vào cơ thể và lượng sắt bị mất đi. Sắt mất đi trong phân, nước tiểu, da, mồ hôi, tóc và móng tay. Những lượng chất này cũng bị mất đi khi hành kinh ở phụ nữ. Do đó phụ nữ là đối tượng cần được bổ sung sắt nhiều nhất.

Có thể thông qua chế độ ăn để cung cấp đầy đủ lượng sắt trong cơ thể. Tuy nhiên, lượng chất cơ thể hấp thụ không thể đáp ứng nhu cầu sắt hàng ngày, vì vậy cơ thể sẽ bảo tồn và tái chế sắt để đảm bảo đủ lượng này. Lượng sắt dự trữ sẽ được sử dụng cho các nhu cầu cần thiết. Nếu cơ thể không có đủ sắt, sẽ làm lượng sắt dự trữ cạn kiệt, dẫn đến tình trạng thiếu máu.

Nên thường xuyên cung cấp thực phẩm giàu sắt như thịt bò, lợn, những phần thịt thâm của gia cầm. Bên cạnh đó quan tâm đến sắt trong trứng, rau muống, rau ngót chứa nhiều sắt. Chúng ta không chỉ có nguồn vitamin động vật mà cả thực vật. Đồng thời, quan tâm đến việc ngăn cản việc hấp thu sắt như trà và cà phê. 

Tuy nhiên, không phải cung cấp thực phẩm giàu sắt chúng ta đã đủ phòng chống thiếu sắt, nên phải cung cấp lượng protein đầy đủ, trong đó đặc biệt là từ động vật từ sữa, cá là nguồn cung cấp protein rất tốt, tạo ra hemoglobin hồng cầu, ngoài ra trong chế độ ăn chúng ta cần quan tâm các vitamin nhóm B, B9 acid folic có trong rau lá xanh, giúp tạo máu hoàn hảo nhất. 

Để phòng tránh thiếu hụt sắt gây thiếu máu thì tốt nhất bạn cần điều chỉnh chế độ dinh dưỡng hợp lý, bổ sung đầy đủ và cân bằng theo nhu cầu của cơ thể. Ở các giai đoạn nhu cầu sắt tăng cao có thể tìm đến các cơ sở y tế để kiểm tra và tham khảo ý kiến về phương pháp bổ sung cũng như những chế phẩm thích hợp. 

Tuyệt đối không được tự ý mua các loại thực phẩm chức năng bổ sung sắt trên thị trường khi chưa tham khảo ý kiến của các bác sĩ. Bởi điều này đôi khi có thể dẫn đến những tác dụng ngược gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.