Ăn uống ngoài trời và nguy cơ ngộ độc thực phẩm

Ảnh minh họa. Nguồn ảnh: Internet

Khi thực phẩm bị lấy ra khỏi môi trường thông thường phù hợp như tủ lạnh, tủ đông, tủ đựng thức ăn hoặc nhà bếp sạch sẽ trong thời gian dài làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn cao hơn.

Do vậy, khi thời tiết nắng nóng, hãy cẩn thận hơn với bữa trưa đóng hộp để đi làm, đi học, hay các bữa ăn khi đi dã ngoại và ăn uống ngoài trời.

Theo TS.BS. Lê Ngọc Duy - Trưởng khoa Cấp cứu và Chống độc, Bệnh viện Nhi Trung ương, nguy cơ ngộ độc thực phẩm thường tăng cao trong mùa hè khi thời tiết nắng nóng do đây là điều kiện thuận lợi cho các loại vi sinh vật phát triển mạnh.

Đặc biệt, khi ăn uống ngoài trời hoặc các buổi picnic, cắm trại dễ có nguy cơ ngộ độc hơn do các điều kiện thuận lợi như:

Vi khuẩn phát triển dễ dàng hơn khi thực phẩm không được bảo quản trong vùng nhiệt độ an toàn.

Các phương tiện vệ sinh và rửa tay không đầy đủ và không phải lúc nào cũng có sẵn nước sạch.

Thực phẩm có thể bị nhiễm bẩn từ côn trùng, động vật gây hại, động vật và bụi.

Các vi khuẩn gây ngộ độc thực phẩm phát triển dễ dàng hơn trên một số loại thực phẩm so với những loại khác. Một số thực phẩm có nguy cơ cao bao gồm: thịt sống và thịt nấu chưa chín hẳn, hải sản, các sản phẩm từ sữa, chẳng hạn như các món tráng miệng làm từ sữa, các loại salad trộn, thực phẩm ăn liền - chẳng hạn như bánh mì, bánh sandwich, bánh cuộn và bánh pizza có chứa bất kỳ loại thực phẩm nào ở trên.

Dấu hiệu khi bị ngộ độc thực phẩm

Các biểu hiện thường gặp khi bị ngộ độc thực phẩm là buồn nôn, nôn, đau bụng quằn quại, tiêu chảy, có thể sốt hoặc không… Đôi khi có kèm theo hoặc không có các triệu chứng phụ như đau đầu, chóng mặt, đau cơ, khó thở,... Các dấu hiệu trên thường xảy ra vài phút, vài giờ, thậm chí 1 ngày sau khi ăn phải thức ăn nhiễm độc.

Một số người có nhiều nguy cơ bị ngộ độc thực phẩm hơn những người khác. Các nhóm dễ bị tổn thương bao gồm: phụ nữ mang thai, người cao tuổi, trẻ nhỏ, người mắc bệnh mạn tính...

Đặc biệt là đối với trẻ em, có nhiều dấu hiệu ngộ độc thực phẩm như buồn nôn, mệt mỏi rất dễ nhầm lẫn với một số bệnh lý khác hoặc cha mẹ tưởng là trẻ bị say xe. TS.BS. Lê Ngọc Duy đưa ra những dấu hiệu để cha mẹ có thể nhận biết khi trẻ bị ngộ độc thực phẩm:

Về tiêu hóa: Đau bụng, buồn nôn, nôn trớ, tiêu chảy;

Về hô hấp: Ho, thở nhanh, khó thở, tím tái;

Về thần kinh: Co giật, run tay chân, run giật cơ (ở mặt, ngực, đùi, cánh tay), yếu cơ sau đó là liệt cơ. Nặng hơn có thể liệt cơ hô hấp, rối loạn nhịp tim hoặc hôn mê;

Dấu hiệu tăng tiết: Đờm nhớt, dịch tiêu hóa, mồ hôi, nước bọt.

Cách bảo đảm an toàn thực phẩm cho các bữa ăn ngoài trời

Trước chuyến dã ngoại

Chọn món ăn phù hợp với dã ngoại

Bạn nên chọn những món ăn không dễ bị hỏng và không khó để chuẩn bị. Hạn chế những món đòi hỏi phải luôn bảo quản ấm. Ưu tiên những món nguội cho chuyến dã ngoại vì bạn có thể chuẩn bị và làm lạnh vào đêm hôm trước, sau đó chỉ cần giữ mát để đảm bảo an toàn.

Các món gợi ý cho bạn là salad gà hoặc khoai tây, salad mỳ ống, trái cây tươi, một số món ăn kèm với bánh mì sandwich. Hoặc các món ăn nhẹ, khai vị, tráng miệng đã được đóng hộp như khoai tây chiên, các loại hạt, bánh quy, trái cây sấy khô.

Rửa sạch trái cây và rau củ, kể cả những loại bỏ vỏ

Với những loại trái cây bỏ vỏ, nhiều người thường bỏ qua bước rửa vỏ. Thực tế là vi trùng từ vỏ có khả năng xâm nhập vào phần thịt của trái cây khi bạn cắt gọt. Vì vậy, khi ăn bất kỳ loại trái cây hay rau củ nào, kể cả không ăn vỏ, bạn đều cần rửa sạch chúng trước tiên. Bạn cũng nên rửa trước ở nhà vì không phải điểm dã ngoại nào cũng có sẵn nước để rửa, đặc biệt là nước sạch.

Đóng gói thực phẩm đúng cách

Chú ý trong lúc đóng hộp các món ăn để đảm bảo duy trì nhiệt độ thực phẩm an toàn và tránh lây nhiễm chéo. Với những món ăn đã nấu chín, bạn nên chia thành các hộp đựng nhỏ và nông để dễ dàng làm mát nhanh. Không để lẫn lộn thức ăn đã nấu chín với thực phẩm chưa nấu. Với món bánh mì sandwich, bạn không nên làm sẵn ở nhà vì bánh sẽ bị ẩm hơn dễ khiến vi khuẩn phát triển, thay vào đó, bạn nên đựng các nguyên liệu riêng thành các hộp và làm khi sẵn sàng ăn. Bạn nên sử dụng những chiếc túi làm mát có nhiều ngăn để bảo quản riêng được nhiều đồ.

Trong chuyến dã ngoại

Sử dụng nước rửa tay thường xuyên

Nhiều khu dã ngoại có thể không tiện để sử dụng bồn rửa, bạn nên đem theo gel hoặc khăn lau khử trùng để sử dụng trước khi ăn hoặc khi chuẩn bị thức ăn. Nên chọn một sản phẩm chứa ít nhất 60% cồn để đảm bảo khả năng tiệt trùng hiệu quả.

Giữ nhiệt độ thức ăn trong tầm kiểm soát

Lưu ý không để thực phẩm ở nhiệt độ "vùng nguy hiểm" (từ 4°C-60°C) vì vi khuẩn sẽ phát triển. Bạn nên mang theo nhiệt kế thực phẩm. Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) khuyến nghị:

Nếu nhiệt độ ngoài trời trên trên 32°C, bạn nên làm lạnh thực phẩm dễ hỏng như salad, thịt nguội, trái cây và rau củ sau 1 giờ; Làm mát sau 2 giờ nếu trời không nóng.

Bảo quản thực phẩm lạnh ở 4°C hoặc thấp hơn. Dùng những túi đá để giữ lạnh, thay đá mới khi đã bị tan chảy.

Thực phẩm nóng nên duy trì bảo quản ở nhiệt độ 60°C hoặc cao hơn.

Sử dụng túi giữ nhiệt riêng cho thức ăn

Bạn nên chia thành nhiều túi giữ nhiệt để bảo quản những loại thực phẩm khác nhau như thịt, đồ ăn sẵn, món tráng miệng, đồ uống. Điều này không chỉ ngăn ngừa lây nhiễm chéo mà còn giúp giữ lạnh những thứ quan trọng lâu hơn. Khi dã ngoại, bạn sẽ có xu hướng mở túi đựng đồ uống thường xuyên hơn, sự thay đổi nhiệt độ có thể thúc đẩy vi khuẩn phát triển nếu bạn để cùng với những thực phẩm dễ hỏng khác.

Không lấy ra mọi thứ cùng một lúc

Sắp xếp các món ăn của bạn theo từng phần, những món chưa ăn ngay nên để trong ngăn mát. Những món tráng miệng ướp lạnh nên để trong ngăn mát và chỉ mang ra khi đã sẵn sàng ăn. Lượng thức ăn bày ra cũng quan trọng. Tránh đựng trong một bát lớn vì sẽ mất quá nhiều thời gian để làm nóng và để ăn được hết, điều này tạo tiền đề cho vi khuẩn phát triển.

Thay vào đó, hãy chia món ăn của bạn thành nhiều hộp đựng nhỏ hơn, mang ra từng hộp một và để những hộp còn lại trong ngăn mát. Khi đã ăn phần ăn đầu tiên mới bắt đầu lấy ra những phần tiếp theo. Các loại gia vị như sốt cà chua dù có đủ độ acid giúp ngăn vi khuẩn phát triển, nhưng bạn vẫn nên bảo quản trong ngăn mát khi không sử dụng để tránh mùi vị khó chịu.

Đậy kín thức ăn

Ruồi muỗi không chỉ gây khó chịu mà còn mang nhiều loại vi trùng xâm nhập và lây lan vào thức ăn của bạn. Cách tốt nhất là bạn nên đậy kín bát đĩa, các hộp đựng đều cần có nắp đậy.

Sau chuyến dã ngoại

Chú ý khi mang thức ăn về nhà

Đối với thực phẩm thừa sau chuyến dã ngoại, bạn nên áp dụng quy tắc bảo quản 2 giờ hoặc 1 giờ đã được đề cập ở trên. Nhìn chung, bạn nên vứt bỏ các loại thực phẩm dễ hỏng như các loại rau lá, salad khi không được bảo quản và duy trì ở nhiệt độ chính xác. Nếu túi đá giữ mát thực phẩm đó đã bị tan chảy, bạn không nên đem thực phẩm thừa đó về nhà vì vừa không còn giữ được hương vị, vừa có thể chứa vi khuẩn.