Vai trò của dầu, mỡ với sức khỏe của trẻ

Chất béo là dung môi hòa tan các vitamin tan trong dầu: A, D, E, K. Dầu ăn và mỡ động vật hoàn toàn tốt cho trẻ. Theo khuyến nghị nhu cầu dinh dưỡng cho người Việt Nam, với trẻ bú mẹ hoàn toàn thì 50 - 60% năng lượng ăn vào là do chất béo của sữa mẹ cung cấp. Trẻ từ 6 - 11 tháng năng lượng do chất béo cung cấp là 40% và năng lượng từ chất béo cung cấp với trẻ từ 1 - 3 tuổi là 35 - 40%.

Thực tế cho thấy dầu/mỡ là thực phẩm rất giàu năng lượng so với các loại thực phẩm khác. 1g chất béo cho 9kcal trong khi 1g chất đạm hoặc chất bột đường chỉ cho khoảng 4kcal.

Chất béo có tác dụng hóa lỏng thức ăn và tăng đậm độ năng lượng trong thức ăn cho trẻ.

Vì vậy, trong bữa ăn hàng ngày của trẻ nếu thiếu dầu hoặc mỡ thì các vitamin tan trong dầu có trong thức ăn sẽ không được hấp thu. Đồng thời thức ăn của trẻ đậm đặc khó nuốt và năng lượng trong khẩu phần ăn của trẻ hàng ngày sẽ không đủ so với nhu cầu, điều này sẽ làm trẻ chậm lớn, suy dinh dưỡng.

Ảnh minh họa. (Nguồn ảnh: Internet)

Nên chọn dầu ăn thực vật hay mỡ động vật?

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, chất béo có chủ yếu ở 2 nguồn chính là mỡ động vật và dầu thực vật. 

Tỷ lệ chất béo động vật và thực vật được khuyến cáo 70% - 30%, vì vậy cần phối hợp 2 loại chất béo một cách hài hòa, hợp lý.

Thông thường trong bữa ăn của trẻ có thịt, cá, trứng, sữa... là đã có chất béo từ động vật rồi, nên chúng ta bổ sung 50% chất béo động vật (mỡ lợn, gà, bò) và 50% chất béo từ thực vật (các loại dầu ăn hướng dương, hạt cải, oliu, đậu nành, gấc...)

Cơ thể đang phát triển nhanh, trẻ cần ăn cả chất béo động vật và thực vật theo tỉ lệ 1:1 (một bữa mỡ, một bữa dầu).

Dầu ăn dùng cho trẻ em như: Dầu oliu, dầu gấc, dầu mè... có chứa các axít béo cần thiết, các vitamin cũng như các dầu thông thường khác. Dầu dùng chuyên biệt cho trẻ em thì tốt hơn các dầu thông thường. Tuy nhiên, dầu ăn hàng ngày của gia đình cũng hoàn toàn tốt cho trẻ, không nhất thiết phải sử dụng các loại dầu ăn chuyên dành cho trẻ.

Mỡ động vật phổ biến dùng cho bữa ăn của trẻ như: Mỡ gà, mỡ lợn, mỡ cá đều rất tốt cho trẻ. Lưu ý không rán mỡ quá lâu khiến mỡ bị cháy, có mùi khét gây hại cho sức khỏe của trẻ. Mỡ đạt tiêu chuẩn là mỡ sau khi rán có màu vàng nhạt, mùi thơm béo ngậy, không có mùi lạ.

Với trẻ mới bắt đầu ăn dặm: Từ 6 - 12 tháng: Mỗi bữa ăn từ 1/2 thìa đến 1 thìa cà phê (2,5 - 5ml).

Trẻ từ 1 - 2 tuổi: Mỗi bữa 7 - 10ml (1,5 - 2 thìa). Từ trên 2 tuổi mỗi bữa ăn 10ml (2 thìa).

Lưu ý khi sử dụng dầu ăn cho trẻ

Khi muốn sử dụng thực phẩm cung cấp chất béo cho bé, phụ huynh cần chú ý loại dầu và thức ăn cung cấp cho trẻ có đa dạng, giúp ích cho quá trình phát triển của trẻ hay không. Vì mỗi loại dầu ăn đều có ưu điểm riêng như dầu cá và những loại dầu từ hạt như dầu cải, dầu vừng, dầu nành, dầu hướng dương… rất giàu omega 3, tiền chất của DHA, chất đóng vai trò quan trọng cho sự phát triển của não bộ, võng mạc và hệ miễn dịch; các loại dầu từ quả như dầu olive, dầu cọ, dầu bắp… giàu omega 6, tiền chất của ARA, có vai trò làm tăng phản ứng viêm, bảo vệ cơ thể; dầu gấc rất giàu beta carotene, tiền chất của vitamin A.

Vì vậy, nên dùng xen kẽ các loại dầu ăn để cung cấp đa dạng dưỡng chất cho trẻ. Hạn chế sử dụng một loại dầu trong suốt thời gian dài dễ gây nên hiện tượng vừa thừa vừa thiếu chất.

Dầu ăn nhạy cảm với nhiệt độ, ánh sáng và ôxy, vì vậy, nên để dầu ăn ở nơi thoáng, mát, khô, chỉ nên đem chai dầu ra khỏi nơi bảo quản trong thời gian ngắn cần sử dụng. Riêng dầu thực vật có chứa nhiều acid béo bão hòa như dầu dừa, dầu cọ... có thể để ở nhiệt độ phòng.

Không cho bé dùng các loại dầu ăn hay mỡ đã qua sử dụng và có mùi cháy khét vì nó đã mất nhiều thành phần dinh dưỡng và có khả năng bị nhiễm khuẩn, chưa kể sự chuyển hóa thành các chất có hại.

Không mua và sử dụng dầu ăn hay mỡ động vật không rõ nguồn gốc cho bé. Nếu dùng mỡ động vật mẹ nên chọn mua và sơ chế từ mỡ tươi sống.