(Xây dựng) – Mặc dù đem lại hiệu quả cho nhà đầu tư và Thủ đô khi hạ ngầm không gian khu vực Quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục, nhưng bài toán bảo toàn dòng chảy giữa đới nước ngầm của sông Hồng và hồ Hoàn Kiếm và kết nối sử dụng hiệu quả giữa khu vực Quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục với nhà ga C9 đã được quy hoạch phê duyệt thuộc tuyến đường sắt đô thị số 2 được các nhà khoa học đặc biệt quan tâm.

Toàn cảnh Quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục và tòa nhà “Hàm cá mập” nhìn từ trên cao. (Ảnh: Internet)

Phương án nghiên cứu 3 tầng hầm khu vực phía Đông hồ Gươm

Theo Văn bản số 102/TB-VP ngày 5/3 của UBND Thành phố Hà Nội thì Thành phố tán thành với đề xuất phá bỏ tòa nhà “Hàm cá mập” để nhường chỗ cho một không gian mới tại Quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục, đánh dấu bước ngoặt trong nỗ lực cải tạo và bảo tồn không gian văn hóa lịch sử quanh khu vực hồ Hoàn Kiếm.

Đồng thời, UBND Thành phố cũng tán thành phương án đề xuất không gian ngầm tại khu vực Quảng trường hiện có và không gian mở rộng sau khi phá bỏ tòa nhà “Hàm cá mập”. Nghiên cứu khoảng 3 tầng hầm, đề xuất cụ thể chức năng sử dụng tầng hầm theo hướng bố trí không gian văn hóa, thương mại tại tầng hầm 1, khu vực đỗ xe tại tầng hầm 2,3.

Trong trường hợp không bố trí đỗ xe, có thể sử dụng thành không gian lưỡng dụng. UBND Thành phố lưu ý bố trí góc vát tại phố Đinh Tiên Hoàng và Quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục hợp lý, phù hợp Quy chuẩn, Tiêu chuẩn thiết kế...

Bên cạnh đó, việc tổ chức đường lên xuống hầm đơn thuần và tại phía Bắc Quảng trường (khu Cầu Gỗ) có thể ảnh hưởng một phần không gian phía Bắc Quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục; giảm diện tích Quảng trường, chia cắt sự giao tiếp, liên kết mặt phẳng không gian Quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục với tuyến phố Cầu Gỗ - không gian đi bộ.

Do vậy, UBND Thành phố đề nghị đơn vị tư vấn nghiên cứu hướng tiếp cận từ tuyến phố Đinh Liệt, bố trí hệ thống bàn nâng cơ giới hóa (có thể kết hợp thang bộ) tại vị trí giáp sát phố Đinh Tiên Hoàng (vị trí phá bỏ tòa nhà "Hàm cá mập"), nghiên cứu việc sử dụng mái sảnh khán đài…

Cần quan tâm kết nối không gian ngầm một cách tổng thể

Kết luận của UBND Thành phố Hà Nội đã thu hút sự quan tâm của các chuyên gia, nhà khoa học và người dân. Chia sẻ với Báo điện tử Xây dựng, PGS.TS Nguyễn Công Giang, nguyên Trưởng bộ môn công trình ngầm, Đại học Kiến trúc Hà Nội cho biết, việc UBND Thành phố Hà Nội tán thành chủ trương ý tưởng, giải pháp tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan khu vực Quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục làm cơ sở nghiên cứu dự án đầu tư cải tạo, chỉnh trang, tái thiết, khu vực Quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục rất phù hợp với mong muốn của người dân cả nước nói chung và Hà Nội nói riêng. Đề xuất phá bỏ tòa nhà “Hàm cá mập” và tạo dựng không gian Quảng trường mới là đề xuất hoàn toàn đúng đắn.

PGS.TS Nguyễn Công Giang.

“Đây là khu vực có giá trị kinh tế, lịch sử, văn hóa, phong thủy… nên cần có một giải pháp tổng thể của nhà khoa học, chứ không đơn thuần là công việc của nhà đầu tư hay chính quyền đô thị”, PGS.TS Nguyễn Công Giang nhấn mạnh.

Theo PGS.TS Nguyễn Công Giang, khu vực phố đi bộ Cầu Gỗ, Đinh Tiên Hoàng kết nối phố cổ Tạ Hiện, Hàng Ngang, Hàng Đào, Hàng Bông… đã thu hút một lượng lớn du khách khi đến Thủ đô Hà Nội. Khi phá bỏ tòa nhà “Hàm cá mập”, xây dựng không gian ngầm ở khu vực Quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục sẽ có một không gian rộng lớn phục vụ du khách và người dân. Nhưng, nếu không có một quy hoạch không gian ngầm tổng thể thì sẽ không có hiệu quả.

Theo phương án đề xuất xây dựng chức năng sử dụng cụ thể phần ngầm của UBND Thành phố, thì có 1 tầng làm không gian văn hóa, thương mại và 2 tầng hầm làm khu vực đỗ xe; trong trường hợp không bố trí đỗ xe, có thể sử dụng thành không gian lưỡng dụng. Vậy, quy hoạch bãi đỗ xe ở khu vực này có cần thiết hay không?

PGS.TS Nguyễn Công Giang cho biết, cách đây khoảng gần 10 năm, Hà Nội đã tổ chức cuộc thi quy hoạch không gian ngầm cho khu vực hồ Hoàn Kiếm, đưa ra kết nối không gian ngầm với nhà ga C9 thuộc tuyến đường sắt đô thị số 2 (Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo). Cho nên, không gian ngầm khu vực Quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục cần phải có kết nối tổng thể với quy hoạch không gian ngầm Hà Nội, kết nối được với nhà ga C9 thuộc tuyến đường sắt đô thị số 2.

Đảm bảo kết nối mạch nước ngầm giữa sông Hồng và hồ Hoàn Kiếm

Dưới góc độ là nhà nghiên cứu quy hoạch không gian ngầm, thì PGS.TS Nguyễn Công Giang cho rằng, bài toán kỹ thuật xây dựng không gian ngầm khu vực này là hoàn toàn khả thi. Tuy nhiên, bài toán kết nối mạch nước ngầm của sông Hồng với hồ Hoàn Kiếm cũng cần phải được tính toán kỹ lưỡng.

Hồ Hoàn Kiếm là nơi kết nối giữa quá khứ và hiện tại.

Hồ Hoàn Kiếm không chỉ là một điểm đến du lịch nổi tiếng mà còn là biểu tượng trường tồn của Hà Nội; gắn liền với truyền thuyết về vua Lê Lợi và thanh gươm thần. Hồ Hoàn Kiếm đại diện cho tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc và sự trường tồn của lịch sử Việt Nam. Ngày nay, hồ Hoàn Kiếm không chỉ thu hút du khách trong nước mà còn là một điểm đến không thể bỏ qua đối với bạn bè quốc tế. Với vị trí trung tâm, cảnh quan thơ mộng và những giá trị văn hóa, lịch sử phong phú, hồ Hoàn Kiếm trở thành nơi kết nối giữa quá khứ và hiện tại. Do đó, khi cải tạo Quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục, cần lưu ý đến mạch nước ngầm tự nhiên và những giá trị lịch sử, phong thủy của hồ.

“Chúng ta cần phải đưa ra đấu thầu cho các chủ đầu tư; có thí nghiệm để xác định đới nước ngầm hồ Hoàn Kiếm liên quan như thế nào với nước sông Hồng nhằm đảm bảo lượng nước ngầm có bị ảnh hưởng hay không? Bởi vì chiều sâu cho 3 tầng hầm là yếu tố lo ngại tác động đến mạch nước ngầm tự nhiên của hồ”, PGS.TS Nguyễn Công Giang bày tỏ.