Bước vào năm 2023, nhiều doanh nghiệp bất động sản lên kế hoạch đa dạng các kênh huy động vốn, tái cơ cấu sản phẩm, rà soát lại danh mục dự án, xác định tập trung nguồn lực cho những dự án khả thi…

Doanh nghiệp lớn, nhỏ lao đao

Anh Trung Sơn (TP.HCM), một trong số 20 nhân viên bộ phận marketing của một dự án tại TP.HCM nhận được thông tin bị cắt giảm nhân sự trong chiến lược tái cơ cấu của tập đoàn từ tháng 10/2022. Không chỉ marketing, nhiều bộ phận khác cũng bị cắt giảm với tổng số khoảng 40% nhân sự.

“Thị trường bất động sản gặp khó, dự án đang ở trong giai đoạn đầu, chưa triển khai nhiều nên tập đoàn quyết định tạm dừng lại để giảm áp lực chi phí. Chúng tôi cũng hiểu đây là khó khăn chung nên chấp nhận nghỉ không lương, hy vọng thị trường sớm ổn định, dự án tái khởi động để có thể quay lại tiếp tục triển khai” – anh Sơn chia sẻ.

Nguồn: Tổng cục Thống kê (Biểu đồ: H.Khanh)

Không chỉ ở tập đoàn của anh Sơn, đối mặt với sức ép dòng tiền khi nguồn vốn thu hẹp và áp lực từ trái phiếu đáo hạn, làn sóng cắt giảm nhân sự đã và đang diễn ra tại nhiều doanh nghiệp bất động sản từ cuối năm 2022. Thậm chí có tập đoàn giảm đến 50 - 60% nhân sự.

Cùng với đó, doanh nghiệp cũng thu hẹp quy mô đầu tư sản xuất kinh doanh như dừng, đình hoãn hoạt động đầu tư, thi công xây dựng một số dự án; dừng triển khai các dự án mới; dừng phát hành cổ phiếu tăng vốn; dừng IPO…

Có doanh nghiệp mới mở bán dự án chấp nhận giảm giá nhà từ 20-30% đối với khách thanh toán ngay 90% giá trị căn hộ để thu tiền về trả nợ và đầu tư.

Lãnh đạo một doanh nghiệp chia sẻ, sự khó khăn chồng chất, mất thanh khoản, thiếu vốn, tắc pháp lý, nợ lớn, chịu lãi vay cao đã khiến không ít doanh nghiệp bất động sản phải đóng cửa, tạm ngừng hoạt động. Theo vị này, đây là sự sàng lọc tất yếu và có tính chất “khốc liệt” hơn thời kỳ bùng phát dịch Covid-19.

Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA), do “tắc” nguồn vốn tín dụng, “tắc” nguồn vốn trái phiếu, “tắc” cả nguồn “vốn huy động từ khách hàng”, nên một số tập đoàn, doanh nghiệp bất động sản đói vốn đã phải vay vốn ngoài xã hội (tín dụng đen) với lãi suất rất cao, đầy “rủi ro”, hoặc phải bán bớt tài sản, chuyển nhượng dự án hoặc bán sản phẩm bất động sản, nhà ở với chiết khấu sâu (thậm chí đến 40-50% giá trị hợp đồng) tạo ra cơ hội cho khách hàng mua với giá rẻ hơn, nhưng cũng tiềm ẩn “rủi ro” do đây là sản phẩm hình thành trong tương lai...

Tại báo cáo mới nhất, Bộ Xây dựng đánh giá, hoạt động của các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản đang gặp nhiều khó khăn.

Bên cạnh việc lãi suất cho vay, tỷ giá ngoại tệ, giá xăng dầu, giá vật liệu xây dựng tăng, dẫn đến chi phí của doanh nghiệp tăng cao gây ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh, Bộ Xây dựng chỉ ra nhiều vấn đề liên quan về vốn.

Khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn vay tín dụng, phát hành trái phiếu và huy động vốn của khách hàng dẫn đến nhiều doanh nghiệp thiếu vốn, phải giãn tiến độ hoặc tạm dừng triển khai thực hiện dự án.

Không chỉ doanh nghiệp, khách hàng mua bất động sản cũng khó tiếp cận vốn vay của các tổ chức tín dụng, gián tiếp ảnh hưởng đến thanh khoản các sản phẩm, dự án bất động sản dẫn đến các doanh nghiệp không bán được sản phẩm để thu hồi vốn và tái đầu tư.

“Các doanh nghiệp gặp khó khăn trong phát hành trái phiếu và huy động vốn dẫn đến nguy cơ nhiều doanh nghiệp không có khả năng thanh toán, trả nợ đúng hạn. Thiếu dòng tiền để trả cho doanh nghiệp cung ứng và trả lương người lao động do chủ đầu tư không có nguồn để thanh toán và thực hiện các nghĩa vụ thuế” – Bộ Xây dựng cho biết.

Theo ông Vương Duy Dũng, Cục phó Cục Quản lý Nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng), quá trình làm việc với các địa phương, doanh nghiệp, Tổ công tác của Thủ tướng đã nắm bắt được cụ thể các nhóm vấn đề trong đó có nổi lên vấn đề về nguồn vốn triển khai thực hiện dự án.

Lùi lịch mở bán, xoay xở tìm vốn ngoại

Trước thực tế khó khăn của thị trường, lãnh đạo một công ty bất động sản tại Hà Nội cho biết đã quyết định dời lịch mở bán dự án sang quý II/2023 để chờ tín hiệu tốt hơn. Cùng với đó, công ty cũng chủ động thực hiện chiến lược tái cơ cấu danh mục đầu tư nhắm đến phát triển bất động sản đáp ứng nhu cầu thật thuộc phân khúc vừa túi tiền. Đồng thời, liên tục rà soát và bán bớt một số dự án không phù hợp để linh hoạt dòng tiền.

Thời gian qua, thị trường cũng ghi nhận thông tin Đất Xanh dời lịch dự án Gem Riverside, Nam Long dời lịch các dự án Izumi City, Nam Long Cần Thơ và Paragon Đại Phước sang năm 2023. Vạn Phúc Group cũng dời kế hoạch mở bán dự án căn hộ cao cấp nằm trong Khu đô thị Vạn Phúc (TP Thủ Đức) trong năm 2022 sang năm nay và kỳ vọng diễn biến thị trường sẽ tích cực hơn.

Bước sang năm 2023, các doanh nghiệp bất động sản đều đánh giá không dễ tiếp cận với dòng vốn tín dụng từ ngân hàng. Thời gian qua, nhiều doanh nghiệp cũng tìm đến các kênh vốn khác.

Tháng 11/2022, Công ty CP Đầu tư và Phát triển Bất động sản An Gia (HOSE: AGG) liên tục công bố các kế hoạch vay vốn ngoại, gồm vay ngắn hạn 10 triệu USD từ The Shanghai Commercial & Savings Bank, LTD - offshore banking branch (SCSB – OBB); vay tín dụng 10 triệu USD từ Ngân hàng The Shanghai Commercial & Savings Bank, Ltd. – Chi nhánh Đồng Nai (SCSB - Đồng Nai); hay tăng giá trị tối đa khoản vay từ Hatra PTE Limited từ 15 triệu USD lên 18 triệu USD.

Hay Tập đoàn Nam Long (HOSE: NLG) ‏‏trong giai đoạn cuối năm 2022 cũng nhận giải ngân 500 tỷ đồng còn lại từ International Finance Corporation (IFC, thuộc World Bank), hoàn tất khoản vay 1.000 tỷ đồng qua trái phiếu nhằm rót vốn cho giai đoạn 2 dự án Waterpoint tại Long An.

Doanh nghiệp bất động sản chủ động giải bài toán tài chính vượt khó trong năm 2023 (Ảnh: Hoàng Hà)

Số liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy, năm 2022, có 1.194 doanh nghiệp bất động sản giải thể, nhiều hơn so với thời kỳ dịch Covid-19 bùng phát. Cụ thể số doanh nghiệp giải thể qua từng năm 2021, 2020 2019 lần lượt là 861, 978 và 686 doanh nghiệp.