(Xây dựng) - Với hơn 1 triệu công nhân lao động, phần lớn trong số đó là chưa có nhà ở ổn định, tỉnh Đồng Nai đang rất nỗ lực sớm đưa các dự án nhà ở xã hội (NƠXH) vào hoạt động nhằm giải bài toán “an cư”, đặc biệt là với lực lượng công nhân, lao động thu nhập thấp.

Dự án NƠXH A6-A7 tại phường Quang Vinh, thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai sẽ bàn giao nhà trong năm 2024.

Chật vật ước mơ “an cư”

Sở hữu một căn nhà ở là ước mơ của nhiều công nhân, người lao động xa quê đang làm việc tại “thủ phủ” công nghiệp Đồng Nai. “An cư” vẫn là vấn đề được công nhân, người lao động quan tâm, đặc biệt khi mà nhà ở xã hội (NƠXH) trở thành chủ trương lớn thì việc đau đáu chuyện nơi ở ổn định lại càng trở nên bức thiết hơn bao giờ hết với họ.

Ông Hồ Lê Chung (quê Thanh Hóa) vào thành phố Biên Hòa, Đồng Nai làm công nhân được 12 năm nay. Vợ chồng ông có 2 người con đều đã lớn đang học bậc Trung học cơ sở, cả gia đình 4 người vẫn đang phải cám cảnh đi ở trọ vì chưa đủ điều kiện tài chính mua nhà ở.

“Hai con thì càng ngày càng lớn, mình cũng muốn cho các con không gian riêng. Ngặt nỗi giờ không đủ tiền mà mua đất, mua nhà”, ông Chung nói và cho biết hai vợ chồng cũng nghĩ đến chuyện vay mượn ngân hàng để mua nhà nhưng với lãi suất vay quá cao khiến hai vợ chồng “chùn chân” vì sẽ có nguy cơ làm không đủ trả nợ. Ông Chung cũng có tìm hiểu về NƠXH nhưng chưa thể tiếp cận được vì không có quá nhiều thông tin hỗ trợ và chưa biết tìm ai để hỏi cho cụ thể về vấn đề này.

Nhiều công nhân thu nhập thấp may mắn sở hữu NƠXH tại dự án phường Bảo Vinh, thành phố Long Khánh, tỉnh Đồng Nai.

Còn ông Nguyễn Văn Phát (quê Phú Yên) - một trong những công nhân có thâm niên hơn 20 năm làm việc ở huyện Trảng Bom, tỉnh Đồng Nai khẳng định, ông và nhiều người lao động khác cùng công ty phần lớn đều vẫn đang ở trọ. “Anh em cũng muốn có nhà ở ổn định chứ, nhưng lương công nhân thì làm sao đủ tích lũy mà mua nhà hả em. Nói chung là tụi anh cũng chật vật về vấn đề nhà ở lắm. Ai mà chả muốn có nơi ở ổn định”, ông Phát buồn rầu.

Cũng theo ông Phát, dù nhu cầu sở hữu một căn nhà ở ổn định rất lớn, nhưng với điều kiện thu nhập như hiện nay, họ khó lòng để vươn tới ước mơ đó. “Việc sống lay lắt trong những phòng trọ, chật chội, nóng bức với điều kiện sinh hoạt chưa đáp ứng nhu cầu cuộc sống chắc chắn sẽ còn kéo dài” - ông Phát nhận định.

Ông Chung, ông Phát là hai trong số hàng trăm nghìn trường hợp công nhân lao động tại Đồng Nai ở tình thế buộc phải chọn ở trọ vì không đủ tài chính mua nhà.

Theo tìm hiểu của phóng viên, toàn tỉnh có 32 khu công nghiệp với khoảng 618.00 người lao động, trong đó công nhân ngoại tỉnh chiếm hơn 50%. Phần lớn công nhân làm việc xa quê hiện vẫn đang ở trọ và đều có nhu cầu sở hữu nhà ở ổn định. Mặc dù là địa phương có số lượng NƠXH vào diện nhiều nhất cả nước, nhưng đến nay việc đáp ứng nhu cầu NƠXH của người lao động thu nhập thấp tại tỉnh Đồng Nai vẫn như “muối bỏ bể”.

Khó tiếp cận NƠXH?

NƠXH là chủ trương lớn, mang tính nhân văn và cấp thiết. Tuy nhiên, theo tìm hiểu của phóng viên, công nhân, người lao động thu nhập thấp vẫn rất khó để tiếp cận NƠXH.

Về câu chuyện khó tiếp cận NƠXH, điển hình nhất là việc thông tin các dự án chưa thật sâu rộng trong tầng lớp nhân dân, nhất là với lực lượng công nhân, người lao động. Bà Nguyễn Thị May làm công nhân tại nhà máy sản xuất thức ăn chăn nuôi tại Khu công nghiệp Biên Hòa 2 khẳng định, không hề biết đến thông tin về NƠXH.

“Trước đây tôi không biết về NƠXH vì có ai nói đâu mà biết. Sau này khi đi ngang qua tòa nhà A6-A7 ở trung tâm thành phố Biên Hòa thấy đẹp và bề thế hỏi ra mới biết là NƠXH dành cho người thu nhập thấp. Đến khi tìm hiểu thì mình đã hết cơ hội”, bà May nói.

NƠXH A6-A7 (phường Quang Vinh) nằm ở vị trí đắc địa ngay trung tâm thành phố Biên Hòa.

Nói thêm về NƠXH A6-A7 (phường Quang Vinh, thành phố Biên Hòa), đây được xem là dự án có quy mô vào diện lớn nhất thời điểm này tại tỉnh Đồng Nai với 19 tầng, 1 tầng hầm, nằm trên khu đất có diện tích gần 6.000m2, ngay ngã tư Nguyễn Ái Quốc và Nguyễn Du (vị trí đất vàng tại thành phố Biên Hòa).

Dự án có quy mô 435 căn hộ, diện tích từ 43 - 62 m2/căn. Trong đó, có 348 căn sẽ bán với giá khoảng 18,8 triệu đồng/m2 (chưa bao gồm thuế giá trị gia tăng 5%, chi phí bảo trì 2%); 87 căn còn lại cho thuê với giá 105.237 đồng/m2 (chưa bao gồm thuế giá trị gia tăng).

Do số lượng hồ sơ nhiều hơn số căn hộ, đầu tháng 12/2023, chủ đầu tư là Công ty Cổ phần Kinh doanh nhà Đồng Nai đã tổ chức bốc thăm quyền mua nhà cho 781 khách hàng có hồ sơ hợp lệ tại dự án NƠXH A6-A7. Việc bốc thăm được xem là chưa có tiền lệ với một dự án NƠXH tại tỉnh Đồng Nai. Điều đó cho thấy, việc tiếp cận quyền bốc thăm mua nhà đã khó chứ chưa nói đến việc đủ điều kiện để sở hữu.

Còn tại thành phố Long Khánh, dự án NƠXH tại phường Bảo Vinh với số lượng khoảng hơn 1.000 căn hộ được khởi công vào tháng 9/2020, do Công ty TNHH Tư vấn thiết kế xây dựng Thành Thắng làm chủ đầu tư đã hoàn thành giai đoạn 1 gồm 201 căn (đã mở bán). Giai đoạn 2 đang trong quá trình xây dựng hoàn thiện. Trước nhu cầu lớn về sở hữu NƠXH, chủ đầu tư cho biết, đã triển khai nhận hồ sơ mua nhà của khách hàng đợt 2.

Theo khảo sát của phóng viên, dù số lượng căn hộ đợt mở bán này đã tăng nhiều so với đợt đầu tiên, nhưng tỷ lệ người nộp hồ sơ mua nhà ở dự án này dự báo sẽ còn cao hơn rất nhiều. Việc tiếp cận với NƠXH chắc chắn sẽ gian nan hơn. Một số người lao động có thu nhập thấp cho hay, hiện nay việc thẩm định điều kiện mua NƠXH còn gặp nhiều khó khăn. Người đủ điều kiện này nhưng lại thiếu điều kiện kia. Cá biệt, nhiều người dân đã xét đủ điều kiện mua nhà nhưng khi đi vay vốn ngân hàng lại gặp khó khăn do không đủ điều kiện vay.

Kịp thời giải quyết vướng mắc

Về vấn đề NƠXH, lãnh đạo tỉnh Đồng Nai khẳng định luôn quan tâm nhu cầu của người dân, xem đây là vấn đề bức thiết của xã hội. Mới đây, làm việc với các đơn vị, địa phương về tiến độ triển khai các dự án NƠXH trên địa bàn, quyền Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Võ Tấn Đức yêu cầu đối với các dự án đã trình hồ sơ chủ trương đầu tư, các Sở, ngành phải lập kế hoạch cụ thể để theo dõi, đánh giá mức độ hoàn thành theo tháng, quý, nhằm kịp thời tháo gỡ các vướng mắc để các dự án triển khai đúng tiến độ.

Dự án NƠXH tại phường Bảo Vinh, thành phố Long Khánh.

UBND tỉnh Đồng Nai yêu cầu Sở Xây dựng khi lập, phê duyệt quy hoạch xây dựng khu công nghiệp, phải bố trí diện tích đất phù hợp trên địa bàn để xây dựng nhà ở công nhân, thiết chế của công đoàn đảm bảo đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội để phục vụ công nhân, người lao động làm việc tại khu công nghiệp đó.

Gần đây nhất, giữa tháng 5/2024, tại lễ khởi công xây dựng dự án NƠXH phường Long Bình Tân, thành phố Biên Hòa, quyền Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Võ Tấn Đức nhấn mạnh, từ năm 2022, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã ban hành Nghị quyết về NƠXH với mục tiêu giai đoạn 2021-2025 thực hiện 10.000 căn. Năm 2023, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 38/QĐ-TTg phê duyệt Đề án Xây dựng 1 triệu căn nhà ở xã hội giai đoạn 2021-2030, trong đó giao chỉ tiêu cho Đồng Nai là 22,5 nghìn căn hộ.

Theo ông Võ Tấn Đức, để đảm bảo hiệu quả cho mục tiêu trên, UBND tỉnh Đồng Nai đã quy hoạch và bố trí 1.000ha quỹ đất để triển khai các dự án NƠXH. “Đến thời điểm này, tỉnh đã phê duyệt chủ trương đầu tư 5 dự án, quy mô 9.000 căn; chuẩn bị phê duyệt chủ trương đầu tư 7 dự án, quy mô 11.000 căn. Dự án NƠXH tại phường Long Bình Tân là dự án đầu tiên được khởi động trong năm nay. Lãnh đạo tỉnh rất quan tâm và sát sao trong chỉ đạo, đặc biệt yêu cầu Sở Xây dựng phối hợp các Sở, ngành, địa phương phấn đấu trong năm 2024 động thổ, khởi công 5 dự án”, ông Đức nói.

Bài toán về quỹ đất cũng đang khiến các dự án NƠXH tại Đồng Nai gặp khó.

Bên cạnh những chỉ đạo sát sao và thuận lợi trong quá trình hiện thực hóa chủ trương lớn về NƠXH, lãnh đạo tỉnh Đồng Nai cũng thẳng thắn đề cập những khó khăn trong quá trình triển khai. Đó là công tác quy hoạch, giải phóng mặt bằng tạo quỹ đất sạch thu hút đầu tư còn chưa kịp thời; chưa tạo thành các khu ở tập trung, đồng bộ, hiện đại; một số dự án xây dựng NƠXH tiến độ thực hiện chậm... Đây là những nguyên nhân khiến việc phát triển NƠXH thời gian qua chưa đạt kết quả tốt nhất.

Theo tìm hiểu của phóng viên, việc quy hoạch xây dựng, quy hoạch quỹ đất dành cho phát triển dự án NƠXH, nhà ở công nhân tại các địa phương có KCN chưa thật sự tốt. Gần như quỹ đất sạch để giới thiệu đến chủ đầu tư triển khai xây dựng các dự án NƠXH trong khu công nghiệp là chưa nhiều. Việc này vô hình chung làm mất đi tính lợi thế trong việc kêu gọi đầu tư đối với các chủ đầu tư tham gia xây dựng NƠXH, nhà ở công nhân.

Về yếu tố lịch sử, các khu công nghiệp được phê duyệt quy hoạch xây dựng thời gian trước đây chưa đề cập đến quy hoạch xây dựng nhà ở cho công nhân, người lao động gắn với khu công nghiệp, vì vậy quỹ đất đảm bảo phù hợp quy hoạch địa phương để thực hiện dự án xây dựng NƠXH là rất khó khăn.

Ngoài ra, một số chủ đầu tư (phần lớn là các công ty kinh doanh bất động sản) vẫn chưa mặn mà với NƠXH vì không tìm được vị trí và quỹ đất phù hợp; việc thu hồi vốn từ việc đầu tư các dự án này tương đối chậm, hiệu quả không cao. Cùng với đó là những khó khăn, bất cập trong việc tiếp cận, vay vốn ưu đãi từ các ngân hàng để thực hiện dự án.