(Xây dựng) - Nguyên tắc cốt lõi của thiết kế kiến trúc là tạo ra một cộng đồng sống và làm việc bền vững. Đây là chủ đề quan trọng cần được giải quyết khi con người bước sang thế kỷ XXI.

Cần thiết tích hợp yếu tố cộng đồng, giao thông và sinh thái địa phương

Có thể thấy rõ, con người đang ở giữa thời kỳ có nhiều thay đổi to lớn, quy mô chưa từng có trong tiền lệ. Một thời đại mới đang bắt đầu khi mô hình cuộc sống thay đổi, xã hội chuyển đổi, con người mong chờ một môi trường làm việc và giải trí thân thiện. Trong nhiều năm qua, con người luôn hướng về các thành phố với mong muốn có chất lượng cuộc sống tốt hơn. Tuy nhiên, có nhiều thách thức mà chúng ta đang phải đối mặt.

Theo đánh giá, sự tích hợp của cộng đồng, giao thông và sinh thái địa phương là điều cần thiết cho môi trường mới. Cần phải tìm cách giải mã các khái niệm truyền thống về quy hoạch khu vực theo hướng có lợi cho các thành phố, thông qua việc tích hợp cơ sở hạ tầng với hệ sinh thái địa phương và đời sống cộng đồng. Những khu vực mới trong thành phố phải thuận tiện cho việc đi bộ và được phục vụ bởi hệ thống giao thông dễ dàng tiếp cận.

Một thành phố dạng nhỏ gọn đa trung tâm dựa trên các nút giao thông, cửa ngõ và bến cảng thành phố. Đây là nơi hình thức đô thị thể hiện rõ ràng các chức năng của không gian có quy mô từ nhỏ nhất - đường phố cho đến khu dân cư, quận và sau đó đến thực thể lớn nhất - chính là Thành phố; Đồng thời là bản chất của việc tạo dựng nơi chốn, là nơi các cơ sở văn hóa và công cộng được thiết lập tạo ra những điểm đến mà người dân có thể chia sẻ.

Hiện nay, các nước đang hướng đến xây dựng một thành phố xanh hoà nhập các yếu tố con người, thành phố và công nghiệp. Theo đó, sẽ có thiết kế quy mô con người, cung cấp hệ thống tầng bậc không gian mở, công viên trung tâm và vườn hoa xen kẽ được kết nối bởi hành lang xanh. Tạo cảm giác cộng đồng bằng các tiện ích công cộng và điểm văn hóa, đồng thời thiết lập các không gian ở đi lại trong 10 - 15 phút. Sử dụng năng lượng bền vững để xây dựng thành phố xanh và ít carbon.

Ví dụ về Khu Thương mại Trung tâm Phố Đông mới ở Thượng Hải, Trung Quốc, Quy hoạch tổng thể Phố Đông phát triển từ tầm nhìn tạo ra một thành phố đi bộ, vui chơi, làm việc tối ưu, có thể tiếp cận được từ mọi khu vực, dễ dàng khơi dậy ý thức cộng đồng. Như vậy, quy hoạch thành phố đóng vai trò quan trọng, là cơ hội để nắm bắt nhu cầu và phong tục của thành phố thế kỷ XXI dựa trên kiến trúc và không gian công cộng đặc biệt và có tầm nhìn.

Các nguyên tắc thiết kế công trình

Trong những năm gần đây, thiết kế đô thị đã tập trung vào việc giải quyết các vấn đề thực tế liên quan đến người dân sống trong các cụm đô thị. Theo đó, khi các trung tâm đô thị trở nên lớn hơn, mục tiêu hàng đầu của chính quyền chính là tạo ra các cộng đồng lành mạnh và sôi động xung quanh nơi hoạt động của con người. Điều này đòi hỏi các bên phải phân định rõ ràng về địa lý đô thị.

Khu Thương mại Trung tâm Phố Đông mới ở Thượng Hải, Trung Quốc.

Bên cạnh đó, những thách thức môi trường cũng là vấn đề đáng quan tâm. Thế giới đang phải đối mặt với hậu quả của sự bùng nổ kinh tế nhiên liệu carbon, nhiên liệu vốn đã thúc đẩy tăng trưởng, phát triển trong 50 năm qua; thiên tai, ngập lụt, nhiệt độ tăng cao, băng tan... Đây là vấn đề mà các nhà lãnh đạo quốc tế cần phải có trách nhiệm trong việc thúc đẩy sự thay đổi, đặc biệt là trong ngành Xây dựng - ngành đóng góp đáng kể vào lượng khí thải carbon. Bên cạnh đó, những đối tượng có liên quan và cả chính cộng đồng cũng cần phải thể hiện thái độ tích cực, có giải pháp ứng phó với những thách thức phía trước.

Về nguyên tắc hướng dẫn thiết kế, cần quan tâm xem xét các yếu tố. Thứ nhất, bối cảnh được đặt ra là các tòa nhà. Tòa nhà là sản phẩm của môi trường, ảnh hưởng về mặt không gian, xã hội và văn hóa. Đây là nơi sinh sống của con người.

Thứ hai là tính linh hoạt và kinh tế. Để tạo ra những tòa nhà bền vững, con người cần phải tạo ra những không gian vừa vặn, vững chắc, có thể thích ứng về lâu dài, ứng phó với những thay đổi trong tương lai.

Thứ ba là sự bình đẳng và dân chủ. Các tòa nhà nên được quy hoạch để tạo ra môi trường bình đẳng nhưng vẫn giúp phát huy tinh thần làm việc cho công việc, nghỉ ngơi và vui chơi; trở thành không gian đầy đủ ánh sáng, vật chất.

Thứ tư, tính bền vững nhằm đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0. Hiệu quả năng lượng và hiệu suất xây dựng là yếu tố cần thiết để bảo vệ tương lai môi trường.

Thứ năm, lĩnh vực không gian công cộng. Các tòa nhà dù là của tư nhân hay công cộng đều được xây dựng trên nguyên tắc trách nhiệm với người sử dụng. Bên cạnh đó là tầm quan trọng của những người sống xung quanh, không gian dân sự và tình hàng xóm.

Thứ sáu, thiết kế phải dễ đọc, rõ ràng. Các tòa nhà nên được thiết kế để người dân có thể hiểu rõ quy mô, chi tiết của cấu trúc và khối lượng, tổ chức, sơ đồ và mặt cắt của công trình.

Thứ bảy, con người cần làm việc theo nhóm. Kiến trúc là một quá trình phức tạp đòi hỏi sự đóng góp của những con người vĩ đại và nhiều chuyên gia để hỗ trợ. Những tòa nhà tốt nhất sẽ được tạo ra khi có sự quan tâm từ những khách hàng và đội ngũ thiết kế, bắt đầu từ những ý tưởng đầu tiên cho đến khi hoàn thiện tòa nhà.

Về thể loại công trình, các công trình bao gồm văn phòng, dân dụng, văn hóa, sân bay, giáo dục, công nghiệp, y tế, quy hoạch chung, nhà ở hiện nay đã được áp dụng các nguyên tắc trên. Công trình được xây dựng trên cơ sở tiếp cận những yếu tố hiện đại trong thiết kế kiến trúc.

Benjamin Warner
Công ty kiến trúc RSHP