Luật Cư trú năm 2020 quy định, kể từ ngày 1/1/2023 sẽ không còn sử dụng sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy. Điều này đang gây ra những vướng mắc liên quan đến thủ tục hành chính đất đai theo quy định cần đến sổ hộ khẩu.

Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) cho biết, qua rà soát các văn bản quy phạm pháp luật về đất đai được cơ quan có thẩm quyền ban hành trước ngày 1/7/2021 về việc nộp sổ hộ khẩu, sổ tạm trú hoặc có yêu cầu về giấy tờ, tài liệu xác nhận về cư trú và sử dụng thông tin về nơi cư trú là điều kiện để thực hiện thủ tục hành chính (TTHC) về đất đai có 4 quy định.

Thứ nhất, quy định về xác định việc sử dụng đất ổn định của người sử dụng đất (Nghị định số 43/2014/NĐ-CP). Thứ hai, xác nhận nguồn thu nhập ổn định từ sản xuất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp theo quy định (Nghị định số 01/2017/NĐ-CP, Thông tư số 33/2017/TT-BTNMT).

Thứ ba, đăng ký biến động đất đai, tài sản gắn liền với đất trong trường hợp thỏa thuận hợp nhất hoặc phân chia quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất của hộ gia đình, của vợ và chồng (Thông tư số 24/2014/TT-BTNMT). Thứ tư, đăng ký biến động về sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất do thay đổi thông tin về người được cấp Giấy chứng nhận (Thông tư số 33/2017/TT-BTNMT).

Theo các quy định này, một số TTHC về đất đai quy định nộp sổ hộ khẩu là thành phần của hồ sơ để xác định thời điểm sử dụng đất; số thành viên có chung quyền sử dụng đất tại thời điểm được giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất, nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất; thời điểm sử dụng đất của vợ, chồng...

Do đó, khi thực hiện giải quyết TTHC về đất đai liên quan đến các trường hợp này cần thiết phải sử dụng các thông tin trong sổ hộ khẩu đã cấp trước đây (cấp trước ngày 1/7/2021).

Bộ TN-MT đang tháo gỡ 4 vướng mắc về thủ tục hành chính liên quan đến đất đai khi bỏ sổ hộ khẩu giấy.

Theo Bộ TN-MT, để tháo gỡ vướng mắc này, Tổng cục Quản lý đất đai đã làm việc với Cục Cảnh sát quản lý hành chính và trật tự xã hội (C06); Cục Kiểm soát TTHC thuộc Văn phòng Chính phủ. Tuy nhiên, trong Cơ sở dữ liệu về dân cư hiện nay chỉ thể hiện, chia sẻ và cung cấp được dữ liệu về nhân thân của cá nhân, của hộ gia đình tại thời điểm từ ngày 1/7/2021 đến nay mà không cung cấp được dữ liệu biến động về sổ hộ khẩu, thông tin về sổ Hộ khẩu đã được cấp trước ngày 1/7/2021.

Điều này dẫn tới việc, với những nơi chưa được kết nối, chia sẻ dữ liệu quốc gia về dân cư hoặc trường hợp phải sử dụng thông tin về sổ hộ khẩu (đã được cấp trước ngày 1/7/2021), nếu người dân đã bị thu hồi sổ hộ khẩu thì hồ sơ sẽ không đủ các thành phần để thực hiện TTHC về đất đai.

Do đó, Bộ TN-MT cho biết sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan để nghiên cứu, rà soát các văn bản thuộc phạm vi quản lý Nhà nước của Bộ để sửa đổi, kịp thời đáp ứng được yêu cầu.

Đồng thời, khi cơ quan TN-MT giải quyết TTHC về đất đai cho người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất thì thực hiện việc kết nối, chia sẻ thông tin từ cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Cũng theo Bộ TN-MT, Bộ đã xử lý theo thẩm quyền một số nội dung liên quan tại Thông tư số 09/2021/TT-BTNMT. Khoản 5 điều 11 (Thông tư số 09) đã có quy định nhằm hạn chế xuất trình giấy tờ, tài liệu xác nhận về cư trú và sử dụng thông tin về nơi cư trú khi người sử dụng đất thực hiện TTHC về đất đai theo quy định của Luật Cư trú, bảo đảm đẩy mạnh cải cách TTHC theo chỉ đạo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Bộ TN-MT đã xây dựng dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của một số thông tư liên quan đến hoạt động kinh doanh thuộc phạm vi chức năng quản lý của Bộ trưởng ban hành trong năm 2022 để tiếp tục xử lý đầy đủ các nội dung liên quan đến sổ hộ khẩu, sổ tạm trú hoặc có yêu cầu về giấy tờ, tài liệu xác nhận về cư trú theo yêu cầu của Luật Cư trú…

Đối với 2 nội dung xác định việc sử dụng đất ổn định của người sử dụng đất và xác nhận nguồn thu nhập ổn định từ sản xuất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp, Bộ TN-MT đã đề xuất sửa đổi, bổ sung tại dự thảo Nghị định sửa đổi; bổ sung một số điều của các Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Đất đai.