(Xây dựng) - Sở Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh đã kiến nghị lập doanh nghiệp chuyên biệt để đầu tư, quản lý nhà ở xã hội.

Quang cảnh buổi giám sát.

HĐND Thành phố Hồ Chí Minh vừa có buổi giám sát việc triển khai, thực hiện các dự án nhà ở xã hội trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2016 – 2025 đối với các Sở, ngành.

Nhiều bất cập, vướng mắc trong phát triển nhà ở xã hội

Theo báo cáo của Sở Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh, trong giai đoạn 2016-2020, trên địa bàn Thành phố xây dựng và đưa vào sử dụng 19 dự án nhà ở xã hội với quy mô 14.954 căn hộ, đạt 74% kế hoạch; hoàn thành và đưa vào sử dụng 1 nhà lưu trú công nhân, quy mô 1.499 phòng.

Giai đoạn 2021 – 2025 (đến hết quý II/2023), Thành phố có 2 dự án được đưa vào sử dụng với quy mô 623 căn; 7 dự án nhà ở xã hội và lưu trú công nhân đang thi công với quy mô 4.996 căn; 82 dự án đang được thống kê để theo dõi trong kế hoạch phát triển nhà ở xã hội.

Theo chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội giai đoạn 2021 - 2025, Thành phố Hồ Chí Minh dự kiến phát triển khoảng 2,5 triệu m2 sàn nhà ở xã hội tương ứng khoảng 35.000 căn nhà. Trong đó, nhà ở cho thuê phấn đấu đạt khoảng 7.000 căn hộ; nhà ở lưu trú công nhân đạt khoảng 4.500 căn hộ.

Đến quý II/2023, Thành phố Hồ Chí Minh hoàn thành đưa vào sử dụng 2 dự án với 623 căn hộ. 7 dự án nhà ở xã hội và nhà lưu trú công nhân đang thi công với 4.996 căn hộ. Có 82 dự án đang được thống kê để theo dõi trong kế hoạch phát triển nhà ở xã hội.

Qua đó cho thấy, kết quả phát triển nhà ở xã hội thời gian qua còn thấp. Nguyên nhân, việc phát triển nhà ở xã hội còn nhiều bất cập, vướng mắc. Cụ thể, công tác bồi thường giải phóng mặt bằng tại một số dự án rất khó khăn, kéo dài, tiến độ thực hiện dự án chậm, thậm chí không thực hiện được.

Đối với các dự án nhà ở thương mại có quy mô trên 10ha, tuy đã xác định được quỹ đất 20% xây dựng nhà ở xã hội nhưng chủ đầu tư vẫn chậm triển khai bồi thường, giải phóng mặt bằng. Bênh cạnh đó, nguồn tiền thu được từ quỹ đất 20% tại các dự án nhà ở thương mại đã được Bộ Tài chính hướng dẫn nhưng nguồn tiền này chưa được tách thành mục riêng dùng để phát triển nhà ở xã hội khi chủ đầu tư thực hiện nghĩa vụ tài chính về tiền sử dụng đất tại dự án.

Các bước thủ tục đầu tư dự án nhà ở xã hội còn phức tạp, ngoài thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, công nhận chủ đầu tư, phê duyệt quy hoạch chi tiết tỉ lệ 1/500... các dự án nhà ở xã hội phải thực hiện thẩm định giá bán nhà ở xã hội, xác nhận đối tuợng mua, thuê mua nhà ở xã hội… Vì vậy, không thu hút nhiều nhà đầu tư quan tâm.

Một dự án nhà ở xã hội ở quận 7 biến thành bãi giữ xe sau lễ khởi công.

Cần tạo nguồn vốn dài hạn, ổn định với lãi suất ưu đãi

Đại diện Sở Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh kiến nghị Trung ương cần ban hành văn bản hướng dẫn, thống nhất quy trình thủ tục đầu tư xây dựng dự án nhà ở nói chung và nhà ở xã hội nói riêng để các địa phương triển khai thực hiện theo hướng cắt giảm hoặc liên thông các thủ tục, rút ngắn thời gian giải quyết hồ sơ, chi phí thực hiện trong hoạt động đầu tư xây dựng.

Nghiên cứu ban hành quy định hướng dẫn việc xác định, phân bổ và hoàn trả các chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng và chi phí đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật cho chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại, trong trường hợp chủ đầu tư bàn giao lại cho Nhà nước quỹ đất ở 20% để xây dựng nhà ở xã hội.

Ban hành cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển nhà ở thương mại giá phù hợp, nhà ở cho thuê, nhằm tạo thêm nguồn cung về nhà ở cho các đối tượng công nhân người lao động có thu nhập thấp.

Trung ương cho phép UBND Thành phố Hồ Chí Minh quyết định hình thức thực hiện nghĩa vụ nhà ở xã hội đối với các dự án phát triển nhà ở thương mại, khu đô thị có quy mô sử dụng đất từ 2ha đến dưới 10ha theo 1 trong 3 hình thức: hoặc dành quỹ đất 20% để xây dựng, hoặc chuyển giao quỹ nhà ở tương đương với giá trị quỹ đất 20% tính theo giá đất mà chủ đầu tư thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước tại thời điểm chuyển giao để sử dụng làm nhà ở xã hội, hoặc nộp bằng tiền tương đương giá trị quỹ đất 20% theo giá đất của chủ đầu tư thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước.

Đối với các dự án phát triển nhà ở thương mại, khu đô thị có quy mô sử dụng đất từ 10ha trở lên, thực hiện nghĩa vụ nhà ở xã hội bằng hình thức dành quỹ đất 20% trong dự án theo quy định.

Bố trí vốn cho Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam để thực hiện chính sách nhà ở xã hội theo Luật Nhà ở 2014, để cho các doanh nghiệp vay để đầu tư phát triển nhà ở xã hội; cần tạo nguồn vốn dài hạn, ổn định với lãi suất ưu đãi để hỗ trợ cho chủ đầu tư vay để thực hiện dự án nhà ở xã hội và các đối tượng được hưởng chính sách về nhà ở được vay mua nhà; cho phép thành lập doanh nghiệp chuyên biệt trực thuộc Thành phố để đầu tư, phát triển, quản lý nhà ở xã hội trên địa bàn Thành phố.

Bà Nguyễn Thị Thanh Vân - Trưởng Ban Đô thị - Hội đồng Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đề nghị các Sở ngành liên quan tăng cường phối hợp chặt chẽ hơn để triển khai thực hiện các dự án nhà ở xã hội trên địa bàn Thành phố trong giai đoạn tiếp theo.

Đề nghị Sở Xây dựng rà soát những nội dung vướng mắc, đánh giá cụ thể, theo dõi tiến độ và có đề xuất triển khai thực hiện các dự án chậm hoặc chưa triển khai. Sở Tài nguyên và Môi trường rà soát đất đai có nguồn gốc đất công đối với 12 dự án để trình Ban chỉ đạo 167 để sắp xếp, xử lý các khu đất thuộc Nhà nước quản lý.