Mô hình nhà ở xã hội (NƠXH) với giá rẻ, phù hợp cho người thu nhập thấp được triển khai từ nhiều năm qua. Hàng trăm nghìn căn hộ theo hình thức này ra đời, tuy nhiên chỉ mới đáp ứng một phần nhỏ nhu cầu. Để mọi người dân, nhất là công nhân lao động ai cũng có nơi “an cư lạc nghiệp”, các tỉnh, thành phố phía Nam đã xây dựng kế hoạch phát triển NƠXH có quy mô lớn.

Cung không đủ cầu

Đến Bình Dương ở trọ làm công nhân suốt 8 năm, với thu nhập hơn 7 triệu đồng/tháng, chị Nguyễn Thị Thu Vân (quê Hà Tĩnh) không dám mơ đến một căn nhà riêng dù rất muốn định cư lâu dài nơi đất khách. “Kể từ khi vào Bình Dương, vợ chồng luôn mong có một căn nhà, tiện việc học hành cho con cái. Lương cả hai vợ chồng khoảng 14 triệu đồng/tháng, nhưng đủ chi phí, lại phải gửi tiền về quê lo cho ông, bà. Tằn tiện tối đa nhưng sau nhiều năm chỉ dư được hơn trăm triệu đồng, không dám nghĩ mua đất để xây nhà. Vợ chồng vẫn nuôi mơ ước có một căn nhà giá rẻ để ổn định”, chị Vân bày tỏ.

Tương tự, anh Nguyễn Văn Bảy (quê Thanh Hóa) làm công nhân và đang ở trọ tại TP Biên Hòa (Đồng Nai) cho biết: “Cứ mỗi khi dự án NƠXH ra đời, mọi người lại đi làm thủ tục để mua. Thế nhưng, không phải ai nộp hồ sơ cũng được duyệt. Hai năm qua, tôi đều đăng ký nhưng đến giờ vẫn chưa có nhà”.

Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Phát triển đô thị và khu công nghiệp IDICO (Đồng Nai) Phan Văn Quang cho hay, IDICO đã đầu tư xây dựng gần 1,5 nghìn căn NƠXH cho công nhân thuê, mua. Dự kiến, giai đoạn 2023-2027, công ty sẽ triển khai 2 dự án nhà ở công nhân với khoảng 3.750 căn. "Nhu cầu rất lớn nhưng thời gian qua việc đầu tư NƠXH doanh nghiệp ít mặn mà do chính sách chưa thu hút”- ông Quang nói.

Ông Phạm Chí Tâm - Phó Chủ tịch Liên đoàn Lao động TP.HCM cho biết, khoảng 60% công nhân thu nhập từ vừa đủ đến thiếu hụt trong chi tiêu. Do vậy, phần lớn những công nhân này không có khả năng mua nhà mà chỉ cần có chỗ thuê khang trang, phù hợp túi tiền.

Là một doanh nghiệp lĩnh vực địa ốc, ông Trần Quốc Dũng - Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Hưng Thịnh cho biết, cách điều tiết NƠXH hiện nay đang có những bất cập, gây nhiều khó khăn cho doanh nghiệp. Ông Dũng kiến nghị đối với các khu đất do chủ đầu tư tự tạo lập thì cho phép doanh nghiệp được quyền lựa chọn phương án bố trí bằng đất tại khu vực phù hợp để phát triển NƠXH hoặc bằng tiền mà không phân biệt quy mô khu đất, dự án.

Bình Dương khởi công NƠXH cho người thu nhập thấp. Ảnh: H.C

Ông Võ Hoàng Ngân - Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Bình Dương cho biết trong giai đoạn 2016-2020, có 17 dự án và 1 Đề án NƠXH, nhà ở công nhân đã được đầu tư với diện tích đất khoảng 132ha, tổng diện tích sàn 1,33 triệu m2 , với 33.246 căn, đáp ứng nhu cầu cho khoảng 101.077 người. Đến năm 2021, Bình Dương đầu tư xây dựng 38 dự án NƠXH, nhà ở công nhân độc lập và các dự án thành phần trong Đề án NƠXH, nhà ở công nhân (43 dự án) với tổng diện tích đất 164,6ha, đưa vào sử dụng được khoảng hơn 1,8 triệu m2 sàn nhà ở, tương đương 42.864 căn, giải quyết chỗ ở cho 138.577 người. Tuy nhiên, nhu cầu rất lớn, nguồn cung chỉ đáp ứng một phần nhỏ.

Để mọi người lao động có nhà

Đồng Nai hiện có hơn một triệu công nhân lao động, trong đó có 700 nghìn lao động đang ở trọ. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Võ Tấn Đức cho biết, số lượng NƠXH hiện chỉ đáp ứng một phần nhỏ nhu cầu. “Đồng Nai đặt mục tiêu giai đoạn 2021-2025 xây dựng khoảng mười ngàn căn NƠXH với vốn đầu tư dự tính gần 10,2 nghìn tỷ đồng từ nguồn vốn nhà nước, doanh nghiệp và huy động khác. Giai đoạn này, tỉnh đầu tư 37 dự án nhà ở công nhân, NƠXH với tổng diện tích trên 175ha, chủ yếu tại TP Biên Hòa, các huyện Nhơn Trạch, Long Thành, Trảng Bom, Vĩnh Cửu. Kế hoạch 2026-2030, sẽ đầu tư 90 nghìn căn với tổng vốn hơn 175,1 nghìn tỷ đồng.

Công nhân ở trọ mong sở hữu NƠXH. Ảnh: H.C

Trong khi đó, Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Bình Dương Võ Hoàng Ngân, cho biết địa phương quy hoạch 34 khu công nghiệp (KCN), trong đó, 29 KCN đã đi vào hoạt động. Dân số hiện có trên 2,6 triệu người, dự báo đến năm 2030 khoảng 3,5 triệu người. Như vậy nhu cầu nhà ở là rất lớn.

“Tỉnh Bình Dương phấn đấu đến năm 2025 tăng thêm được 1.890.000 m2 sàn NƠXH, tương đương khoảng 42.000 căn hộ. Đến 2030 tăng thêm 2.100.000 m2 sàn NƠXH”, ông Lê Quang Vinh - Trưởng phòng Quản lý nhà và thị trường bất động sản, Sở Xây dựng tỉnh Bình Dương cho biết.

Để thực hiện kế hoạch, Bình Dương ưu tiên sử dụng các quỹ đất nhà nước trực tiếp quản lý do các doanh nghiệp đang sử dụng làm nhà xưởng tại các huyện, thị, thành phố thuộc diện phải di dời vào các khu công nghiệp (khoảng 200 ha) để đầu tư xây dựng NƠXH thuộc sở hữu nhà nước. Bố trí quỹ đất để phát triển NƠXH đối với các dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, khu đô thị (khoảng 100 ha từ 32 dự án). Bình Dương sẽ bố trí đất khoảng 700-900 ha đất từ các dự án quy hoạch khu công nghiệp mới và rà soát các khu công nghiệp đã hoàn thành nhưng chưa sử dụng hết diện tích đất.

Tại TPHCM lãnh đạo Sở Xây dựng thông tin, đến nay đã hoàn thành 32 dự án NƠXH với quy mô 19.100 căn hộ. TP.HCM có 9 dự án đang triển khai với tổng diện tích 17,5 ha, quy mô 6.231 căn hộ. Thành phố phát triển 30.500 căn NƠXH trong giai đoạn 2021-2025 và 50.000 căn giai đoạn 2026-2030. Ngoài ra, trong phân khúc nhà lưu trú công nhân, sẽ có thêm 4.500 phòng đến năm 2025 và 8.000 phòng trong 5 năm tiếp.