Mới đây, Bộ Xây dựng lại tiếp tục lấy ý kiến rộng rãi góp ý về nội dung của dự thảo Luật Kinh doanh BĐS (sửa đổi) trước khi trình Quốc hội cho ý kiến lần đầu, dự kiến vào tháng 10/2022, thông qua vào tháng 5/2023 và chính thức có hiệu lực từ 1/1/2024. Đáng chú ý, dự thảo Luật Kinh doanh BĐS (sửa đổi) đã đề xuất quy định mới để quản lý giao dịch BĐS cũng như hoạt động môi giới nhà đất.

Theo đó, Bộ Xây dựng đưa ra 2 phương án. Phương án 1, chủ đầu tư dự án BĐS khi bán, cho thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai, công trình xây dựng hình thành trong tương lai; chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại quyền sử dụng đất đã có hạ tầng kỹ thuật trong dự án phải thông qua sàn giao dịch, môi giới BĐS.

Phương án 2, các BĐS đủ điều kiện đưa vào kinh doanh theo quy định mà chưa có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, phải thực hiện thông qua sàn giao dịch bất động BĐS. Trong đó, Bộ Xây dựng đề xuất lựa chọn phương án 1.

“Về mục tiêu thì tôi cho rằng, Bộ Xây dựng đang muốn hạn chế tiến tới đẩy lùi việc môi giới BĐS tự phát, thiếu chuyên nghiệp gây ra những đợt sốt đất trong thời gian qua, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển bền vững của thị trường BĐS nói riêng và nền kinh tế nói chung. Đồng thời, với việc đưa quy định nêu trên vào luật còn giúp cho việc thể chế hóa hoạt động kinh doanh BĐS, trong đó có hoạt động môi giới, từ đó cơ quan quản lý Nhà nước sẽ dễ dàng hơn trong công tác quản lý” - Tổng Giám đốc Đông Dương Land Lò Thị Dung nhìn nhận.

Không phủ nhận, mục tiêu của những quy định về giao dịch BĐS trong dự thảo Luật Kinh doanh BĐS (sửa đổi) nhằm mang đến sự phát triển lành mạnh, quy củ, có tính bền vững cho thị trường BĐS. Nhưng trên thực tế, nếu áp quy định giao dịch BĐS bắt buộc phải qua sàn thì lại có không ít ý kiến quan ngại về tính chuyên nghiệp của chính các sàn giao dịch.

Minh chứng là trong thời gian gần đây, Cơ quan Cảnh sát điều tra các địa phương đã tống đạt quyết định khởi tố, bắt tạm giam rất nhiều lãnh đạo DN BĐS kinh doanh dịch vụ môi giới vì hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản khách hàng, trốn thuế...

Theo Chủ tịch Hiệp hội BĐS TP Hồ Chí Minh Lê Hoàng Châu, quy định giao dịch BĐS phải thông qua sàn giao dịch từng có trong Điều 59 Luật Kinh doanh BĐS 2006 nhưng Luật Kinh doanh BĐS 2014 đã bãi bỏ vì không phù hợp, thống nhất với hệ thống pháp luật và sinh ra đặc quyền, đặc lợi cho sàn giao dịch BĐS, không đảm bảo quyền tự chủ kinh doanh của DN chủ đầu tư dự án.

Đồng thời, quy định này khiến sàn giao dịch BĐS không góp vốn với chủ đầu tư để thực hiện dự án nhưng được trao đặc quyền bán sản phẩm. Trong khi đó, chủ đầu tư lại bị tước bỏ quyền tự do tự chủ kinh doanh, đã được quy định tại Điều 7 Luật DN 2020.

“Vấn đề quan trọng nhất là trả lại đúng vai trò, vị trí của hoạt động môi giới, sàn giao dịch BĐS là kết nối bên bán với bên mua, giữ vai trò cung ứng dịch vụ bán hàng cho bên bán hoặc cung ứng dịch vụ mua hàng cho bên mua. Nếu bắt buộc giao dịch qua sàn BĐS, thì các sàn và môi giới BĐS bỗng nhiên được trao cho các đặc quyền, đặc lợi” - Chủ tịch Hiệp hội BĐS TP Hồ Chí Minh phân tích.