(Xây dựng) - Dự án Làng đại học Đà Nẵng được Chính phủ phê duyệt triển khai từ năm 1997 với tổng diện tích khoảng 300ha, trong đó, khoảng 110ha thuộc phường Hòa Quý, quận Ngũ Hành Sơn, thành phố Đà Nẵng và khoảng 190ha thuộc phường Điện Ngọc, thị xã Điện Bàn. Tuy nhiên, đến nay đã 25 năm, dự án mới chỉ triển khai được một phần thuộc địa phận thành phố Đà Nẵng. Đối với phần dự án liên quan đến tỉnh Quảng Nam đến nay, mới chỉ triển khai 1,02ha khu tái định cư cho các hộ dân bị ảnh hưởng đường bao làng đại học. Việc triển khai mới chỉ dừng lại ở công tác đền bù và tái định cư cho các hộ dân bị giải tỏa trắng để xây dựng khu tái định cư, các hộ ảnh hưởng đường bao vẫn chưa bồi thường thiệt hại và chưa có kế hoạch di dời.

Theo ông Lê Trí Thanh, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam, quy hoạch chi tiết xây dựng (1/500) của dự án trên địa bàn tỉnh Quảng Nam vẫn chưa được Đại học Đà Nẵng hoàn thành công tác lập, trình thẩm định, phê duyệt làm căn cứ triển khai thực hiện. Về hạ tầng đô thị và quản lý đất đai do quy hoạch dự án “treo” nhiều năm nên hạ tầng kỹ thuật đô thị, hạ tầng kinh tế - xã hội tại khu vực không được đầu tư, nâng cấp. Đường giao thông từ khi công bố Dự án Làng đại học Đà Nẵng, địa phương không thể đầu tư bê tông hóa giao thông nông thôn, chỉ có một tuyến đường bê tông rộng 3m dài khoảng 1,7km còn lại là đường đất. Tình hình quản lý đất đai từ năm 1997 đến nay, những người dân ở khu vực này không được thực hiện một số quyền được luật pháp cho phép như lập hộ mới, tách thửa, tặng cho, chuyển nhượng, thừa kế, chuyển mục đích sử dụng đất... và không được cấp phép xây dựng, cải tạo nhà cửa chỉ đến khi Luật Xây dựng năm 2013 có hiệu lực, các hộ dân trong khu vực mới được cấp phép xây dựng có thời hạn trong phạm vi đất thuộc Dự án Làng đại học Đà Nẵng. Từ 2009 đến nay, có hơn 500 trường hợp xây dựng trái phép, tổng diện tích đất tại khu vực xây dựng trái phép gần 05ha. Mặc dù, chính quyền địa phương đã tổ chức nhiều biện pháp xử lý tuy nhiên, tình hình an ninh trật tự tại khu vực này vẫn diễn biến rất phức tạp, việc mua bán chuyển nhượng đất đai tự phát giữa các hộ dân vẫn diễn ra, chính quyền địa phương không thể kiểm soát được, tiềm ẩn nguy cơ xảy ra tranh chấp, khiếu kiện, nếu không có giải pháp giải quyết kịp thời sẽ tạo điểm nóng, gây mất an ninh - trật tự tại địa phương.

Liên quan đến công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng và tái định cư, UBND tỉnh Quảng Nam đã giao cho UBND thị xã Điện Bàn chỉ đạo Trung tâm 3 Phát triển quỹ đất thị xã tổ chức kiểm tra, rà soát thực trạng tại khu vực dự án đối với gần 160ha còn lại. Tổng diện tích đất ảnh hưởng là 1.591.028m2, trong đó: 655.877m2 đất ở, 13.107m2 đất tín ngưỡng, 819.560m2 đất nông nghiệp và 102.485m2 đất khác. Số căn nhà thuộc diện giải tỏa trắng là 817 căn. Tổng số lô tái định cư dự kiến cần bố trí là 3.155 lô. Tổng chi phí bồi thường, hỗ trợ và tái định cư dự kiến khoảng 2.776 tỷ đồng, dự kiến chi phí bồi thường, hỗ trợ và tái định cư thực tế là 4.164 tỷ đồng.

Qua kiểm tra, rà soát dự án phần lớn ảnh hưởng đến đất ở và nhà ở của nhân dân dẫn đến chi phí bồi thường tăng cao và rất khó khăn, phức tạp trong công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư. Việc triển khai thực hiện công tác giải phóng mặt bằng dự án cơ bản không khả thi.

Đối với những kiến nghị đề xuất, theo ông Lê Trí Thanh, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam, UBND tỉnh Quảng Nam ủng hộ việc tiếp tục triển khai thực hiện dự án theo quy hoạch đã được phê duyệt. Tuy nhiên, dự án đã kéo dài 25 năm, gây bức xúc trong chính quyền địa phương và nhân dân. Vì vậy, đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, cùng các Bộ, ngành Trung ương xem xét, báo cáo Thủ tướng Chính phủ bố trí đủ nguồn vốn để thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng và đầu tư các công trình hạ tầng thiết yếu liên quan. Trước mắt, cần bố trí đủ nguồn vốn để thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng toàn bộ diện tích trên địa bàn tỉnh Quảng Nam trong giai đoạn 2023 - 2025 là 160ha. UBND tỉnh Quảng Nam chịu trách nhiệm chỉ đạo UBND thị xã Điện Bàn, các Sở, ngành, đơn vị liên quan lập quy hoạch, đầu tư xây dựng các khu dân cư phục vụ tái định cư đảm bảo tiến độ theo yêu cầu và thu tiền sử dụng đất để hoàn trả ngân sách.

Trong trường hợp không bố trí đủ nguồn vốn để thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng toàn bộ diện tích trên địa bàn tỉnh Quảng Nam từ nay đến năm 2025, xin phép điều chỉnh Quy hoạch phân khu (1/2000) để tập trung triển khai thực hiện trên phần diện tích khoảng 50ha nêu trên. Phần diện tích còn lại loại ra khỏi ranh giới dự án để UBND tỉnh Quảng Nam lập quy hoạch chỉnh trang, đầu tư các công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội thiết yếu phục vụ đời sống nhân dân tại khu vực, đồng thời, hình thành khu đô thị vệ tinh phục vụ Làng đại học Đà Nẵng.