(Xây dựng) – Đó là chủ đề của Hội thảo do Hội Vật liệu xây dựng Việt Nam phối hợp với Công ty Cổ phần Tổ chức Triển lãm quốc tế xây dựng Vietbuild tổ chức sáng 20/3, tại Hà Nội. Hội thảo nhằm quảng bá thông tin đến các đơn vị hội viên, các tổ chức, cá nhân về các chủ trương chính sách của Nhà nước liên quan đến phát triển vật liệu xây dựng (VLXD), giới thiệu các công nghệ mới, tiến bộ kỹ thuật, vật liệu mới, các giải pháp tiết kiệm tài nguyên và năng lượng, bảo vệ môi trường, kinh tế tuần hoàn, chuyển đổi số, sản xuất xanh…

Ông Lê Văn Kế, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ, môi trường và VLXD, Bộ Xây dựng.

Tổng giá trị doanh thu hàng năm ngành VLXD ước đạt khoảng 50 tỷ USD

Năm 2024, tổng năng lực sản xuất các VLXD chủ lực của Việt Nam đã tăng trưởng đạt khoảng 120 triệu tấn xi măng, 830 triệu m2 gạch ốp lát, 26 triệu sản phẩm sứ vệ sinh, 330 triệu m2 kính xây dựng, 20 tỷ viên gạch đất sét nung, 12 tỷ viên gạch không nung (quy tiêu chuẩn). Trong đó, sản lượng xi măng, gạch ốp lát thuộc nhóm tốp đầu trên thế giới. Chất lượng VLXD Việt Nam đảm bảo đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế. Trình độ công nghệ, tổ chức sản xuất, kinh doanh, môi trường của ngành công nghiệp VLXD Việt Nam đứng tốp đầu trong các nước ASEAN. Tổng giá trị doanh thu hàng năm ngành VLXD bao gồm thép xây dựng ước đạt khoảng 50 tỷ USD, chiếm gần 12% GDP quốc gia.

Cũng trong năm 2024, Thủ tướng Chính phủ đã chủ trì Hội nghị toàn quốc để lắng nghe các ý kiến của doanh nghiệp, hiệp hội ngành nghề, báo cáo của Bộ Xây dựng và các Bộ ngành, địa phương về thực trạng ngành VLXD nước ta và phân tích, đánh giá tình hình thực tế để chỉ đạo các nhiệm vụ cần phải thực hiện. Trên cơ sở các kết quả trao đổi thống nhất tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 28/CT-TTg ngày 26/8/2024 về một số giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy sản xuất, tiêu thụ xi măng, sắt thép và vật liệu xây dựng.

Sau khi Chỉ thị số 28/CT-TTg ban hành, nhiều địa phương đã ban hành kế hoạch, chương trình thực hiện các nhiệm vụ được giao; các doanh nghiệp đã tích cực chủ động thực hiện các giải pháp tiết kiệm năng lượng, nguyên nhiên liệu, chi phí đầu vào sản xuất, tiết giảm chi phí các khâu trung gian để nâng cao năng lực, khả năng cạnh tranh và tìm kiếm mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm. Đồng thời, các Bộ ngành cũng đã vào cuộc tích cực rà soát, nghiên cứu hoàn thiện cơ chế chính sách để triển khai các nhiệm vụ được giao tại Chỉ thị số 28/CT-TTg.

Bộ Xây dựng đã ban hành Thông tư số 10/2024/TT-BXD về quản lý chất lượng sản phẩm hàng hóa VLXD nhằm tăng cường công tác quản lý chất lượng các sản phẩm, hàng hóa VLXD trong các hoạt động sản xuất, xuất khẩu, nhập khẩu, lưu thông trên thị trường và trong quá trình sử dụng. Từ đó, sàng lọc và phân biệt rõ các sản phẩm, hàng hóa VLXD chất lượng tốt và các loại chất lượng chưa tốt để quản lý chính xác, hiệu quả hơn từng nhóm đối tượng. Khuyến khích nâng cao sản xuất, tiêu thụ các sản phẩm, hàng hóa VLXD chất lượng tốt và xử lý vi phạm (nếu có) kịp thời đối với các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh các sản phẩm, hàng hoá VLXD chất lượng không đảm bảo tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật. Đồng thời, Thông tư 10/2024/TT-BXD quy định cụ thể, minh bạch phân biệt các sản phẩm, hàng hóa VLXD (nhóm 2) có khả năng gây mất an toàn về chất lượng công trình, sức khoẻ, môi trường với các sản phẩm VLXD thông thường không có khả năng gây mất an toàn (nhóm 1) và liên thông với pháp luật về hải quan (áp mã hàng hóa, áp mức thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu...).

Xu hướng chất kết dính tự nhiên trong xây dựng bền vững

Tại Hội thảo, ông Nguyễn Hải Nam, đại diện Công ty Cổ phần Đầu tư và Thương mại quốc tế VCC cho biết: Ngành Xây dựng Việt Nam đã và đang đóng góp quan trọng vào tăng trưởng kinh tế quốc gia. Tuy nhiên, hoạt động xây dựng cũng gây ra nhiều tác động tiêu cực đến môi trường. Vì vậy, Công ty Cổ phần Đầu tư và Thương mại quốc tế VCC hiện đang nghiên cứu và phát triển loại keo lignin, một giải pháp thay thế bền vững, giúp giảm phát thải CO2 trong quá trình sản xuất, tận dụng nguồn phế phẩm công nghiệp giấy và ứng dụng đa dạng trong ngành Xây dựng như công nghiệp gỗ ép, công nghiệp giấy và bao bì, xây dựng, xi măng, công nghiệp dệt nhuộm, trồng trọt chăn nuôi…

Ông Nguyễn Hải Nam, đại diện Công ty Cổ phần Đầu tư và Thương mại quốc tế VCC

“Keo lignin là giải pháp kết dính sinh học bền vững giúp ngành gỗ công nghiệp giảm phát thải khí CO2, loại bỏ hóa chất độc hại. Hiện Việt Nam có nguồn nguyên liệu lignin dồi dào từ ngành bột giấy và sinh khối, có thể phát triển công nghệ keo lignin nội địa. Vì vậy, cần có sự hợp tác giữa doanh nghiệp – Nhà nước và viện nghiên cứu để đưa keo lignin vào sản xuất hàng loạt, giảm chi phí và thúc đẩy ngành Xây dựng xanh” – ông Nguyễn Hải Nam nhấn mạnh.

Định hướng ngành Vật liệu xây dựng năm 2025

Chia sẻ tại Hội thảo, ông Lê Văn Kế, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ, môi trường và VLXD, Bộ Xây dựng cho biết: Trong năm 2025 và các năm tới, nước ta sẽ tiếp tục triển khai xây dựng hệ thống đường cao tốc Bắc Nam với mục tiêu đạt 3.000km đến hết năm 2025, đạt 5.000km đến hết năm 2030 và khoảng 9.000km đến hết năm 2050; các công trình, dự án giao thông trọng điểm quốc gia như: Đường Hồ Chí Minh, Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội, Vành đai 3, 4 Thành phố Hồ Chí Minh, đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, các tuyến đường sắt đô thị Thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, Cảng hàng không quốc tế Long Thành; nhiều dự án về năng lượng, thủy lợi, thủy nông, các khu công nghiệp, khu kinh tế, các công trình hạ tầng xã hội đô thị và khu vực nông thôn như trường học, bệnh viện, trung tâm vui chơi giải trí, các khu nghi dưỡng, khách sạn, nhà hàng...; xây dựng ít nhất 01 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp và các chương trình, dự án xây dựng nhà ở khác, cùng với nhu cầu rất lớn về nhà ở của người dân;... sẽ có nhu cầu rất lớn về VLXD.

Các đại biểu, chuyên gia giải đáp nhiều ý kiến, thắc mắc của các đơn vị hội viên, doanh nghiệp.

Với các giải pháp đồng bộ tiếp tục được triển khai theo Chỉ thị số 28/CT-TTg về hoàn thiện cơ chế chính sách; áp dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi sản xuất của ngành, nhất là sản xuất xanh; thúc đẩy thị trường trong đó chú trọng chống buôn lậu, gian lận thương mại, chống hàng giả, hàng nhái; mở rộng thị trường cả trong và ngoài nước... Do đó, có thể dự báo thị trường tiêu thụ các sản phẩm, hàng hóa VLXD trong thời gian tới sẽ tăng lên để đáp ứng nhu cầu xây dựng trong nước và đồng thời xuất khẩu ra thị trường các nước khác trên thế giới.

Vì vậy, về định hướng phát triển VLXD năm 2025 và các năm tới, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ, môi trường và VLXD cho biết, cần tập trung vào một số nội dung chủ yếu như sau: Phát triển ngành VLXD hiệu quả, bền vững, đáp ứng cơ bản nhu cầu trong nước, từng bước tăng cường xuất khẩu, góp phần thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế - xã hội; Tiếp cận và ứng dụng nhanh nhất các thành tựu khoa học, công nghệ, quản lý nhất là cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, Sử dụng hiệu quả tài nguyên, triệt để tiết kiệm năng lượng, nguyên liệu, nhiên liệu; Hạn chế tối đa ảnh hưởng tới môi trường trong quá trình khai thác, chế biến khoáng sản làm VLXD và sản xuất VLXD; Phát huy, khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia đầu tư, phát triển ngành công nghiệp VLXD; Phân bổ mạng lưới cơ sở sản xuất VLXD trên toàn quốc phù hợp với điều kiện về tự nhiên, xã hội của từng vùng miền.

Phát triển ngành công nghiệp sản xuất VLXD đạt trình độ tiên tiến, hiện đại; sản phẩm có chất lượng đạt tiêu chuẩn quốc tế, sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả, có năng lực cạnh tranh cao trên thị trường quốc tế, đáp ứng nhu cầu của thị trường trong nước; Loại bỏ hoàn toàn công nghệ sản xuất VLXD lạc hậu, tiêu tốn nhiều tài nguyên, gây ô nhiễm môi trường.

Phát triển các sản phẩm VLXD mới có tính năng mới hoặc đạt các giới hạn mới về tính năng, đồng thời thân thiện môi trường, tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải khí nhà kính trong quá trình sản xuất và sử dụng. Giảm tỷ lệ sử dụng tài nguyên khoáng sản không tái tạo, tăng tỷ lệ sử dụng nguyên liệu tái chế là phế thải của các ngành công nghiệp khác, phế thải nông nghiệp và phế thải sinh hoạt. Một số nhóm VLXD mới cần được tập trung đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng vào công trình thực tế, như: xi măng, bê tông, thép xây dựng, thiết bị sứ vệ sinh, gạch ốp lát, kính xây dựng, vật liệu composite…