(Xây dựng) - Bộ Tài nguyên và Môi trường đang hoàn thiện dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Địa chất và Khoáng sản (ĐC&KS) để đảm bảo Luật được thực thi ngay sau khi có hiệu lực từ ngày 01/7/2025. Các quy định không chỉ giúp nâng cao tính minh bạch trong việc cấp phép khai thác mà còn đảm bảo hoạt động khai thác KS được thực hiện một cách bền vững và bảo vệ môi trường.

Ảnh minh họa.

Dự thảo Nghị định quy định, các tổ chức và cá nhân muốn được xem xét cấp giấy phép khai thác khoáng sản cần đáp ứng đầy đủ một số điều kiện cụ thể, đó là: Được cơ quan nhà nước có thẩm quyền lựa chọn để khai thác khoáng sản ở khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản hoặc trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản ở khu vực chưa khai thác.

Phải có đủ điều kiện hành nghề khai thác khoáng sản theo quy định của Nghị định, có hồ sơ năng lực tài chính để thực hiện dự án khai thác khoáng sản, đảm bảo có đủ nguồn lực tài chính với giá trị không thấp hơn một phần trăm tổng vốn của dự án và đã nộp đủ hồ sơ đề nghị cấp phép khai thác khoáng sản.

Hồ sơ đề nghị cấp giấy phép khai thác khoáng sản phải được lập thành một bộ đầy đủ, bao gồm bản chính văn bản đề nghị cấp giấy phép khai thác khoáng sản, bản đồ khu vực khai thác khoáng sản, dự án đầu tư khai thác khoáng sản kèm theo quyết định phê duyệt, bản sao có chứng thực hoặc bản sao kèm bản chính để đối chiếu báo cáo đánh giá tác động môi trường hoặc kế hoạch bảo vệ môi trường đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

Đối với trường hợp khai thác quặng phóng xạ, các bản đồ, mặt cắt, bản vẽ thiết kế liên quan kèm theo dự án đầu tư được phê duyệt và văn bản thẩm định an toàn của Cục An toàn bức xạ và hạt nhân thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ.

Dự thảo Nghị định cũng quy định về điều kiện tổ chức, cá nhân được phép trả lại giấy phép khai thác khoáng sản khi không có nhu cầu tiếp tục khai thác khoáng sản và đã hoàn thành đầy đủ các nghĩa vụ theo quy định của Luật ĐC&KS...

Một trong những điểm đáng chú ý của Dự thảo Nghị định là quy định chi tiết về năng lực tài chính của các tổ chức, cá nhân muốn cấp giấy phép khai thác khoáng sản, trong đó, quy định rõ các chỉ số tài chính, đòn bẩy tài chính, nợ trên vốn chủ sở hữu, thuế và chi phí của doanh nghiệp. Các doanh nghiệp có năng lực tài chính lớn và sạch (tức là đòn bẩy tài chính thấp) sẽ có khả năng được cấp giấy phép khai thác khoáng sản cao hơn.

Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, Chính phủ và các cơ quan chức năng hiện nay đang khuyến khích các doanh nghiệp triển khai các dự án khai thác khoáng sản theo hướng bền vững, bảo vệ môi trường và phát triển cộng đồng.

Nhiều chính sách ưu đãi, hỗ trợ về thuế, tín dụng đang được áp dụng cho các dự án khai thác khoáng sản có phương án bảo vệ môi trường rõ ràng và cam kết bồi thường hợp lý cho cộng đồng.

Cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ, các doanh nghiệp khai thác khoáng sản hiện nay đã áp dụng nhiều công nghệ mới, hiện đại trong việc khai thác và chế biến khoáng sản, không chỉ giúp tăng năng suất mà còn giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường, giúp các doanh nghiệp dễ dàng hơn trong việc thực hiện các cam kết bảo vệ môi trường.

Do đó, để giảm thiểu thời gian và chi phí cho doanh nghiệp, cần cải cách, đơn giản hóa các thủ tục cấp giấy phép khai thác khoáng sản. Việc rút ngắn thời gian cấp phép sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp và giảm bớt gánh nặng hành chính.

Bên cạnh đó, để ngăn chặn tình trạng khai thác khoáng sản trái phép, cơ quan chức năng cần tăng cường công tác giám sát và kiểm tra việc thực hiện các quy định về khai thác khoáng sản.

Tuyên truyền rộng rãi các quy định của pháp luật trong lĩnh vực khai thác khoáng sản để nâng cao nhận thức của cộng đồng và các doanh nghiệp về tầm quan trọng của việc bảo vệ tài nguyên và môi trường. Các chương trình giáo dục và đào tạo về khai thác khoáng sản bền vững cần được triển khai thường xuyên.

Ngoài ra, để tăng hiệu quả công tác cấp phép và quản lý khoáng sản, cần có sự đồng bộ trong việc áp dụng chính sách giữa các địa phương. Các cơ quan chức năng cần tạo ra một hệ thống quản lý KS thống nhất từ Trung ương đến địa phương để giảm bớt sự chồng chéo và thiếu nhất quán trong các quy định hiện hành...