(Xây dựng) – Trước tình trạng nhiều nhà máy sản xuất trong nước như: Kính Chu Lai CFG, kính Việt Nhật VFG, kính Bình Dương VIFG... sản xuất kinh doanh gặp khó khăn. Một trong số nguyên nhân là do việc cạnh tranh không lành mạnh, bán phá giá từ các loại kính nhập khẩu. Việc ban hành Thông tư của Bộ trưởng Bộ Xây dựng về quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa vật liệu xây dựng được kỳ vọng sẽ gỡ khó, bảo vệ và tạo sức bật cho nhiều nhà máy sản xuất kính trong nước.

Ngành Sản xuất kính trong nước đang đối diện với nhiều khó khăn.

Khó khăn chồng chất khó khăn

Trong những năm gần đây, ngành Vật liệu xây dựng ở nước ta gặp rất nhiều khó khăn. Suốt một thời gian dài chịu ảnh hưởng phong tỏa bởi đại dịch Covid-19, liên tiếp sau đó thị trường bất động sản, xây dựng bị đóng băng do chưa hồi phục. Sản lượng sản xuất, tiêu thụ và doanh thu giảm sút, dẫn đến nguy cơ tác động lớn đến nền kinh tế và ảnh hưởng đến tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Vật liệu xây dựng bao gồm xi măng, thép xây dựng, gạch ốp lát, sứ vệ sinh, kính xây dựng, vật liệu xây và các loại vật liệu xây dựng khác có vai trò rất quan trọng, phục vụ xây dựng cơ sở hạ tầng, đô thị, nhà ở trong thiết kế và phát triển đất nước. Riêng đối với sản phẩm kính xây dựng từ lâu đã trở thành một trong những vật liệu không thể thiếu trong xây dựng công trình, chính vì vậy, những khó khăn bủa vây đã làm cho thị trường ngành hàng này trở nên đình trệ, các nhà máy sản xuất thậm chí phải “đứng im”, gây thiệt hại hàng loạt.

Năm 2020, khi đại dịch Covid-19 xuất hiện ở Việt Nam, ảnh hưởng tới mọi mặt đời sống, kinh tế - xã hội, thị trường bất động sản phải hứng chịu những ảnh hưởng nghiêm trọng, từ đây, các doanh nghiệp sản xuất kính cũng không ngoại lệ. Nhu cầu của thị trường bất động sản đối với các sản phẩm kính xây dựng sụt giảm, rơi vào mức rất thấp, nhiều doanh nghiệp bất động sản quyết định dừng công trình, không tiếp tục thi công, nhiều doanh nghiệp sản xuất kính trong nước cũng vì vậy mà lao đao theo.

Bên cạnh đó, thị trường kính xây dựng hiện nay tiếp tục đối mặt với tình trạng hàng nhập khẩu trôi nổi về được bán “phá giá” thấp hơn giá thành sản xuất. Điều này làm cho các nhà máy sản xuất trong nước như: Kính Chu Lai CFG, kính Việt Nhật VFG, kính Bình Dương VIFG... sản xuất kinh doanh không hiệu quả.

Đi qua đại dịch, đời sống kinh tế - xã hội đang dần hồi phục từng ngày. Tuy nhiên, ngành Sản xuất kính trong nước lại phải tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn. Theo số liệu của Bộ Xây dựng, từ năm 2022 đến tháng 6/2024, đã có 3 dây chuyền phải dừng hoạt động sản xuất, gồm: Nhà máy kính nổi Viglacera (VIFG) - Bình Dương; Nhà máy kính nổi Chu Lai (Chu Lai, Quảng Nam) và Nhà máy kính nổi Tràng An (Ninh Bình).

Nhà máy kính Chu Lai CFG gặp nhiều khó khăn do sự “cạnh tranh không lành mạnh” tới từ các loại kính nhập khẩu.

Hiệp hội Kính xây dựng Việt Nam cũng đã liên tiếp kiến nghị thúc đẩy hoạt động đầu tư xây dựng, có chính sách ưu đãi về thuế, tín dụng cho doanh nghiệp. Cùng với đó cũng mong muốn có sự kiểm soát chặt chẽ việc nhập khẩu kính xây dựng; Xem xét hạn chế nhập khẩu kính xây dựng đã qua gia công, bằng biện pháp áp thuế theo phương thức tính thuế dựa trên trọng lượng nhập khẩu, tùy theo xuất xứ của hàng nhập khẩu... nhằm tháo gỡ khó khăn cho ngành Sản xuất kính trong nước.

Thông tư cần thiết để bảo vệ kính nội địa

Trong thời gian gần đây, sản phẩm, hàng hóa vật liệu xây dựng trên thị trường ngày càng đa dạng về chủng loại và tăng nhanh về số lượng sản xuất, tiêu thụ, xuất khẩu, nhập khẩu. Tuy nhiên, việc hướng dẫn các chủ thể hoạt động sản xuất, kinh doanh vật liệu xây dựng tuân thủ đầy đủ các quy định quản lý Nhà nước về chất lượng sản phẩm, hàng hóa vật liệu xây dựng vẫn chưa được hoàn thiện. Từ đó, dẫn đến tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, hàng nhái các sản phẩm, hàng hóa vật liệu xây dựng, gây ra nguy cơ làm suy giảm chất lượng công trình xây dựng, trực tiếp ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người dân và tác động đến việc sản xuất, tiêu thụ các sản phẩm, hàng hóa vật liệu xây dựng trong nước, trong đó có ngành Sản xuất kính trong nước.

Tại Nghị quyết số 108/NQ-CP ngày 10/7/2024 về Phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 6/2024 và Hội nghị trực tuyến Chính phủ với địa phương và Chỉ thị số 28/CT-TTg ngày 26/8/2024 về một số giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy sản xuất, tiêu thụ xi măng, sắt thép và vật liệu xây dựng cũng đã giao cụ thể Bộ Xây dựng rà soát, hoàn thiện cơ chế, chính sách, tiêu chuẩn, quy chuẩn và triển khai các biện pháp cụ thể về hàng rào kỹ thuật đối với các sản phẩm vật liệu xây dựng, nhập khẩu, đảm bảo phù hợp với những quy định trong tự do thương mại của WTO.

Vì vậy, việc xây dựng và ban hành Thông tư quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa vật liệu xây dựng là rất cần thiết. Dựa trên nhu cầu cấp thiết đó, vào ngày 01/11/2024 vừa qua, Bộ Xây dựng đã ban hành Thông tư hướng dẫn quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa vật liệu xây dựng. Đáng chú ý, nhiều nội dung mới ở Thông tư này có ảnh hưởng trực tiếp đến các doanh nghiệp sản xuất, trong đó có ngành Sản xuất kính trong nước.

Theo Thông tư mới quy định kính nhập khẩu về thị trường Việt Nam phải đảm bảo chất lượng và phù hợp với tiêu chuẩn của Việt Nam.

Theo Thông tư mới quy định kính nhập khẩu về thị trường Việt Nam phải đảm bảo chất lượng và phù hợp với tiêu chuẩn của Việt Nam, đây sẽ là một trong những “lợi thế” lớn cho ngành sản xuất trong nước khi những tiêu chuẩn chất lượng được áp dụng một cách bài bản, kỹ thuật trong quá trình sản xuất, được kiểm nghiệm chặt chẽ.

Cụ thể, theo Thông tư quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa vật liệu xây dựng, người nhập khẩu sẽ hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật về chất lượng hàng hóa do mình nhập khẩu. Đối với loại hàng hóa kính nổi, những biện pháp quản lý đối với hàng hóa nhập khẩu sẽ bao gồm: Kiểm tra Nhà nước về chất lượng trước khi thông quan; Đăng ký kiểm tra Nhà nước về chất lượng trước khi thông quan; Căn cứ để kiểm tra Nhà nước dựa trên kết quả chứng nhận của tổ chức chứng nhận được chỉ định; Cơ quan kiểm tra là Sở Xây dựng.

Hiện nay, lượng nhập khẩu các sản phẩm kính xây dựng khá lớn, chủng loại cũng rất đa dạng, bao gồm từ phôi kính xây dựng (kính xây dựng nguyên tấm) tới các loại kính xây dựng đã qua gia công (kính tôi nhiệt, kính dán, gương...) và các loại cấu kiện đã chế tạo sẵn có chứa vật liệu kính xây dựng (cửa sổ, cửa đi, mặt dựng...), tuy nhiên, chất lượng, xuất xứ và giá cả của các loại kính nhập khẩu này vẫn chưa được quản lý một cách chặt chẽ và hiệu quả.

Theo ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội các Nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC), những quy định của Thông tư được kỳ vọng sẽ góp phần siết chặt hơn hoạt động và chất lượng của kính nhập khẩu vào thị trường Việt Nam, hạn chế các loại kính kém chất lượng, kính nhập giá rẻ, gây ảnh hưởng tới thị trường sản xuất kính trong nước. Qua đó, sẽ kiểm soát được chất lượng vật liệu xây dựng cho công trình và hỗ trợ cho các doanh nghiệp sản xuất trong nước phát triển, ổn định.