(Xây dựng) – Năm 2025 sẽ là năm “bùng nổ” của đầu tư công, với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ các yếu tố vĩ mô, pháp lý và giải quyết nguồn cung nguyên vật liệu. Với xu hướng này, nhóm doanh nghiệp xây dựng sẽ được hưởng lợi lớn, đặc biệt là những doanh nghiệp trúng thầu tại các dự án trọng điểm về đích trong năm 2025.

Các yếu tố vĩ mô hiện nay đang hỗ trợ mạnh mẽ cho tăng trưởng đầu tư công.

Đầu tư công được đẩy mạnh nhờ các yếu tố vĩ mô

Các yếu tố vĩ mô hiện nay đang hỗ trợ mạnh mẽ cho tăng trưởng đầu tư công. Tính đến cuối năm 2024, nợ công/GDP của Việt Nam giảm mạnh về mức 37% (từ mức 55% năm 2020), thấp hơn nhiều so với mức trần quy định của Quốc hội là 60%. Nợ Chính phủ/GDP cũng giảm đáng kể từ 50% năm 2020 xuống 33% năm 2024. So với các quốc gia đang phát triển trong khu vực ASEAN như Thái Lan, Indonesia hay Malaysia, nợ công của Việt Nam hiện tại đang ở mức thấp hơn đáng kể (34% so với khoảng 50% của các quốc gia trong khu vực). Điều này giúp Việt Nam có thêm dư địa để đẩy mạnh chi tiêu cho đầu tư công.

Chính phủ dự kiến đẩy mạnh chi cho xây dựng hạ tầng thông qua chi ngân sách cũng như phát hành trái phiếu. Đặc biệt, vốn đầu tư công có khả năng tăng mạnh trong năm cuối của chu kỳ đầu tư công trung hạn. Theo ông Nguyễn Tú Lâm, Trưởng phòng phát triển kinh doanh DNL Capital nhận định, trong chu kỳ 2016 - 2020, năm 2020 chứng kiến mức giải ngân đầu tư công mạnh mẽ nhất với mức tăng 22% so với cùng kỳ, đạt 90% kế hoạch. Năm 2025 có thể lặp lại mô hình này, với mức tăng trưởng 18% và giải ngân đạt 743.330 tỷ đồng, tương đương 90% mục tiêu của Chính phủ.

Giải ngân đầu tư công giai đoạn 2016 - 2024 và dự báo năm 2025. (Nguồn: MBS)

Trong báo cáo cập nhật mới đây về ngành Xây dựng, Chứng khoán MB (MBS) cũng cho rằng đầu tư công sẽ là động lực tăng trưởng cho các doanh nghiệp xây dựng và vật liệu xây dựng trong thời gian tới.

Xu hướng đầu tư công 2025 - Cơ hội cho ngành Xây dựng, Vật liệu và BOT

Bên cạnh yếu tố vĩ mô, năm 2025 chứng kiến nhiều vướng mắc pháp lý và nguồn cung nguyên vật liệu đang dần được tháo gỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho các dự án đầu tư công trong năm 2025. Luật Đầu tư công (sửa đổi) có hiệu lực từ tháng 1/2025, giúp đẩy nhanh quá trình thực hiện vốn đầu tư công tại các Bộ, ngành và địa phương. Bên cạnh đó, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) sẽ thúc đẩy sự tham gia của nguồn vốn tư nhân vào các dự án hạ tầng. Nguồn cung vật liệu xây dựng được đảm bảo, với các biện pháp như sử dụng cát biển thay thế cát sông và cấp phép thêm một số mỏ khai thác mới.

Theo thống kê của Bộ Xây dựng, tỷ trọng các nguyên vật liệu chiếm khoảng 70% trên tổng chi phí triển khai dự án đối với các dự án đầu tư công như cầu, đường… Trong đó, các vật liệu chiếm tỷ trọng cao bao gồm cát, đá xây dựng (20%), thép xây dựng (25%) hay nhựa đường (15%).

Ngành Xây dựng, Vật liệu sẽ hưởng lợi lớn từ xu hướng “bùng nổ” đầu tư công 2025.

Đứng trước cơ hội này, theo các chuyên gia của Chứng khoán MB (MBS) nhận định, các doanh nghiệp xây dựng, BOT và nguyên vật liệu sẽ sở hữu những dư địa lớn để phát triển.

Theo đó, nhóm doanh nghiệp xây dựng sẽ là nhóm hưởng lợi đầu tiên, những doanh nghiệp xây dựng có kinh nghiệm triển khai và backlog lớn sẽ được hưởng lợi đáng kể, đặc biệt là những đơn vị tham gia vào các dự án trọng điểm như cao tốc Bắc - Nam, sân bay Long Thành. Khu vực miền Bắc và miền Trung đang duy trì tiến độ tốt, trong khi khu vực phía Nam mới hoàn thành khoảng 80% do tình trạng thiếu hụt nguyên vật liệu.

Đối với nhóm doanh nghiệp vận hành BOT, theo các chuyên gia, việc đẩy nhanh các dự án giao thông sẽ giúp kết nối các tuyến cao tốc, làm gia tăng lưu lượng xe tại các tuyến BOT hiện hữu. Chẳng hạn, BOT Trung Lương - Mỹ Thuận đã ghi nhận lưu lượng xe tăng 12% khi kết nối với tuyến Mỹ Thuận - Cần Thơ. Điều này mang đến cơ hội lớn cho các doanh nghiệp BOT, đặc biệt khi Luật PPP mở ra khả năng đấu thầu và triển khai dự án hiệu quả hơn.

Tiếp đó, với nhóm doanh nghiệp cung cấp nguyên vật liệu xây dựng, tỷ trọng chi phí nguyên vật liệu chiếm khoảng 70% tổng chi phí xây dựng tại các dự án đầu tư công. Do đó, các doanh nghiệp sản xuất và cung ứng nguyên vật liệu sẽ được hưởng lợi trực tiếp.

Cụ thể, nhu cầu của cát, đá xây dựng dự kiến tăng 7% trong năm 2025. Các chuyên gia dự báo, những doanh nghiệp có mỏ đá gần các dự án trọng điểm như: Tân Cảng (DHA), Tân Mỹ (KSB) và Thạnh Phú - Thiện Tân (VLB) sẽ có lợi thế lớn nhờ chi phí vận chuyển thấp.

Đối với thép xây dựng, nhu cầu thép dự báo tăng mạnh nhờ cả đầu tư công và bất động sản phục hồi. Giá thép có thể tăng khoảng 7% khi áp lực từ nguồn cung Trung Quốc giảm. Hòa Phát (HPG) với thị phần thép xây dựng lớn nhất sẽ là doanh nghiệp hưởng lợi. Còn đối với nhựa đường, dự báo tăng trưởng kép 8%/năm từ 2025 - 2030 nhờ kế hoạch hoàn thành 5.000km cao tốc, với nhóm nguyên vật liệu này, chuyên gia dự báo Tổng Công ty Hóa dầu Petrolimex (PLC) sẽ có cơ hội lớn khi nhu cầu nhựa đường tăng cao.

Bên cạnh đó, MBS dự báo lượng tiêu thụ xi măng dự kiến sẽ phục hồi mạnh nhờ các dự án giao thông được đẩy nhanh tiến độ. Cùng với đó, đã có đề xuất về việc xây dựng cầu cạn thay cho nền đường trong bối cảnh nguồn cung cát tại khu vực phía Nam chưa có dấu hiệu phục hồi. Bộ Xây dựng cũng đề xuất giảm thuế xuất khẩu đối với các doanh nghiệp xi măng và Thủ tướng đã giao Bộ Tài chính xem xét.

Trong trường hợp được triển khai, 2 đề xuất trên có thể tác động tích cực tới sản lượng tiêu thụ xi măng năm 2025. Do đó, MBS đánh giá Xi măng Vicem Hà Tiên (Mã: HT1) với lợi thế là doanh nghiệp đầu ngành và mạng lưới phân phối rộng tại khu vực phía Nam sẽ được hưởng lợi.